Καμπύλες ή σιξ πακ; Ποιος αποφασίζει;

Μάλλον ήρθε η ώρα να θυμηθούμε τη Φρύνη. Και να «συζητήσουμε» αν οι καμπύλες της γέννησαν το πρότυπο ομορφιάς της Αφροδίτης ή αν τα πρότυπα ομορφιάς της αρχαίας εποχής γέννησαν τη Φρύνη.

Τη Φρύνη την έλεγαν Μνησαρέτη, αλλά τη φώναζαν Φρύνη επειδή ήταν χλωμή σαν ωχρός φρύνος. Σκεφθείτε όμως… να σε φωνάζουν «βατράχι» και να μείνεις στην ιστορία για την ομορφιά σου!

Ακούστε λοιπόν εν συντομία την ιστορία της, όπως την άκουσα κι εγώ από τον αρχαιολόγο Θόδωρο Παπακώστα στο Archaeostoryteller, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα podcasts που μπορεί να ακούσει κανείς σήμερα.

Η Φρύνη ήταν εταίρα και όχι πόρνη. Ηταν αυτόνομη και μορφωμένη και κρατούσε παρέα στους ισχυρούς άνδρες όχι μόνο με το κορμί αλλά και με το μυαλό της. Μορφωμένη σε μια εποχή που δεν υπήρχαν σχολεία για γυναίκες. Και αυτόνομη σε σημείο που αυτή διάλεγε τους εραστές της ανάμεσα στους χιλιάδες που την ποθούσαν. Ξακουστός εραστής της ο κυνικός φιλόσοφος Διογένης, αυτός με το πιθάρι και το φανάρι, στον οποίο χάρισε τα κάλλη της εντελώς δωρεάν γιατί τη μάγεψε το μυαλό του! Και μετά ο Πραξιτέλης, ένας από τους μεγαλύτερους γλύπτες της αρχαιότητας, ο πρώτος που φιλοτέχνησε γυμνή σε φυσικό μέγεθος τη θεά Αφροδίτη. Και αυτή η Αφροδίτη ήταν η Φρύνη.

Η ιστορία έχει ως εξής: Οι κάτοικοι της Κω παρήγγειλαν στον Πραξιτέλη να τους ετοιμάσει ένα άγαλμα της Αφροδίτης. Και αυτός έβαλε για μοντέλο την ομορφότερη γυναίκα που γνώριζε, τη Φρύνη. Μόλις όμως είδαν το γυμνό άγαλμα οι Κώοι, φρίκαραν και δεν ήθελαν με τίποτα να το εκθέσουν στο νησί τους. Και έτσι η γυμνή Αφροδίτη κατέληξε στην Κνίδο της Μικράς Ασίας, απέναντι από την Κω. Εκεί όχι μόνο δεν την έκρυψαν, αλλά έφτιαξαν έναν κυκλικό ναό για να μπορεί κανείς να θαυμάζει τη θεά από όλες τις πλευρές. Και η γυμνή Αφροδίτη έγινε τρελό αξιοθέατο! Και άλλαξε τη νοοτροπία του αρχαίου κόσμου, που πλέον δέχτηκε ότι αρμόζει στη θεά Αφροδίτη να απεικονίζεται γυμνή. Μην σκεφθείτε όμως ότι ο Πραξιτέλης έκανε τη Φρύνη θεά επειδή ήταν εραστής της, άρα σε αυτόν τον άνδρα τα οφείλει όλα. Πριν από τον Πραξιτέλη υπήρξε ο ξακουστός ζωγράφος Απελλής, ο οποίος επίσης ύμνησε το κορμί της. Οχι, αυτός δεν ήταν εραστής της, ήταν όμως παρών μια μέρα που η Φρύνη βούτηξε, γυμνή βέβαια, στα νερά της Ελευσίνας. Και ο Απελλής, βλέποντας τη Φρύνη να βγαίνει από το νερό, ζωγράφισε την Αναδυόμενη Αφροδίτη! Το έργο μεταφέρθηκε στη Ρώμη, ωστόσο αργότερα καταστράφηκε, αλλά με έναν μαγικό τρόπο ξαναγεννήθηκε, αιώνες μετά, στο μυαλό του αναγεννησιακού Μποτιτσέλι. Ο οποίος δημιούργησε τη «Γέννηση της Αφροδίτης», «σεβόμενος τις κλασικές αναλογίες των αρχαίων αγαλμάτων», σημειώνουν οι κριτικοί τέχνης. Γιατί όμως το γυναικείο πρότυπο ομορφιάς είχε καμπύλες και πιασίματα ενώ το αντίστοιχο ανδρικό ήταν μια τάβλα με σιξ πακ;

Για φέρτε τα στο μυαλό σας. Βάλτε δίπλα δίπλα το άγαλμα της Αφροδίτης και το άγαλμα, ας πούμε, του Δορυφόρου του Πολύκλειτου, που θεωρείται το αντιπροσωπευτικό άγαλμα ανδρικής ομορφιάς. Δορυφόρος από το δόρυ που κρατούσε, μην πάει το μυαλό σας σε τίποτα ούφο της εποχής.

Οι αρχαίοι πρόγονοί μας είχαν την τάση ως καλλιτέχνες να προσθέτουν κιλά στις γυναίκες και να τα αφαιρούν από τους άνδρες. Δείτε και τον Ερμή – επίσης του Πραξιτέλη. Γιατί οι άνδρες ήταν πάνω από όλα πολεμιστές και στα μεσοδιαστήματα αθλητές, ενώ οι γυναίκες ήταν μανάδες και σύμβολα της γονιμότητας.

Αρα, για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους. Το ρετούς δεν είναι εφεύρεση του Instagram, ούτε των lifestyle περιοδικών της δεκαετίας του ’90. Ακόμη και τα ειδώλια της προϊστορικής εποχής ήθελαν τους άνδρες ομοιόμορφα αδύνατους και τις γυναίκες ομοιόμορφα εύσωμες.

Και τα φτιασιδώματα των γυναικών, για να πάμε και στο επίδικο των ημερών, δεν είναι γέννημα του καταναλωτικού καπιταλισμού και των απαιτήσεων των επικυρίαρχων φαλλοκρατών. Οι γυναίκες από την αρχαία εποχή εμφανίζονται σχεδόν πάντα μακιγιαρισμένες και κατά κανόνα ξυρισμένες. Κι αν σας ξαφνιάζει ο τελευταίος όρος, θυμηθείτε τα αγγεία που απεικονίζουν γυναίκες να ξυρίζει η μια τα ευαίσθητα σημεία της άλλης. Ναι, η αποτρίχωση δεν ξεκίνησε όταν εφευρέθηκε το γυναικείο ξυραφάκι το 1915, όπως και το μακιγιάζ δεν ξεκίνησε με την ανακάλυψη του καθρέφτη το 1835, όταν ένας Γερμανός χημικός επικάλυψε με άργυρο τη μια πλευρά ενός γυαλιού.

Οι ήρεμες λιμνούλες υπήρχαν πάντα, όπως και ο σίδηρος και ο χαλκός, που όσο πιο καλογυαλισμένοι ήταν τόσο περισσότερο έδειχναν τις ατέλειες που έπρεπε να διορθωθούν.

Τώρα όμως το ημερολόγιο δείχνει 2021. Οι γυναίκες και οι άνδρες έχουν το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού μέχρι του σημείου της αντιστροφής των ρόλων ή της κατάργησης των ρόλων.

Το ξυρισμένο ή το αξύριστο, το αδύνατο ή το παχουλό, το γυμνασμένο ή το αγύμναστο, το μακιγιαρισμένο ή το αμακιγιάριστο, το πλαδαρό ή το σφιχτό, το αρρενωπό ή το θηλυπρεπές, είναι πλέον επιλογές. Ολοι σήμερα έχουμε δικαίωμα να τα επιλέξουμε όλα. Ακόμη και τα αντικρουόμενα. Αυτή είναι η κατάκτηση του κόσμου μας, της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής θα έλεγα σωστότερα. Το δικαίωμα στον «ατίθασο θάμνο» που υπερασπίστηκαν οι φεμινίστριες το ’70 ή του αποτριχωμένου άνδρα που υπερασπίστηκαν τα γκέι κινήματα το 2000, επανέρχονται ή αποσύρονται κατά το δοκούν.

«Και δεν υπάρχει ένα όριο;» Το όριο είναι η επιθυμία σου και ελπίζω όχι η ιδεολογία σου. Αρκεί αυτό που κάνεις να μην μεταδίδει μηνύματα που μπορεί να βλάψουν τους άλλους. Ετσι, σωστά απαγορεύτηκε πριν από μια δεκαετία –δεν είμαι σίγουρος ότι εφαρμόζεται βέβαια– η συμμετοχή ανορεξικών μοντέλων στις πασαρέλες. Οι σκελετωμένοι άνθρωποι, όπως και οι υπερβολικά παχύσαρκοι, δεν μπορούν να είναι πρότυπο, είναι αρμοδιότητα των γιατρών.

Κατά τα άλλα, ναι, «ο καθένας κάνει το σώμα του ό,τι θέλει».

Σωστή ατάκα, που ειπώθηκε πριν από λίγες ώρες, για να δικαιολογήσει όμως ένα μεγάλο λάθος. Την είπε η αναισθησιολόγος που δεν θέλει να κάνει το εμβόλιο αλλά θέλει να συνεχίσει να δουλεύει σε δημόσιο νοσοκομείο, ζητώντας κατ’ ουσίαν να κάνει ό,τι θέλει όχι το δικό της σώμα, αλλά το σώμα των άλλων.