Λένε πως όποια πέτρα σηκώσεις θα βρείς Κυθήριο από κάτω. Δεν είναι υπερβολή. Φθάσαμε σε σημείο πολλοί να μή μας πιστεύουν. Και όμως. Οι Κυθήριοι απλώθηκαν παντού και κατέκτησαν όλους τους τομείς πνευματικό, καλλιτεχνικό, επιστημονικό, επιχειρηματικό. Θα σας διηγηθώ για μια πρόσφατη ανακάλυψη. Και πόσες πέτρες έχομε να σηκώσουμε ακόμα!
Αλλά ας πάρομε τα γεγονότα από την αρχή. Εις τα «Κυθηραϊκά» Ιούλιος – Αύγουστος 2001 και Σεπτέμβριος 2001 εδημοσιεύθησαν δύο άρθρα για την Παναγία την Πρινιάδικη στα Λογοθετιάνικα και για τον Ιερομόναχο Νικόλαο Πρινέα. Αυτή η εκκλησία ανήκει στην οικογένεια Πρινέα και κατά το πρώτο ήμισυ τους 19ου αι. υπηρέτησαν ως εφημέριοι εκ περιτροπής, ο παπά Μηνάς Πρινέας και ο ιερομόναχος Νικόλαος Πρινέας, που ανήκαν στην οικογένεια που είχε το γιους πατρονάτο της εκκλησίας.
Με αφορμή αυτά τα δημοσιεύματα με πήρε τηλέφωνο από την Αθήνα ο κ. Αναστάσιος Πρινέας, συνταξιούχος γυμνασιάρχης, ο οποίος ως απόγονος της οικογένειας που είχε το νοικοκυρίο της εκκλησίας, μου έδωσε ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη συνέχεια της οικογένειας Πρινέα, κτητόρων της εκκλησίας, μέχρι τις ημέρες μας. Στα προαναφερθέντα φύλλα υπάρχει η γενεαλογία για διάστημα 250 ετών από το 1600 μέχρι το 1850.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του κ. Πρινέα, αυτός ο παπά Μηνάς Πρινέας γύρω στα 1840 δημιούργησε οικογένεια, τα μέλη της οποίας απλώθηκαν σε Αμερική, Αίγυπτο, Σμύρνη.
Θα σταθούμε στον Μάριο Βαϊάνο, το γιό της Λεμονιάς. Η Λεμονιά, εγγονή του παπά Μηνά Πρινέα της Παναγίας της Πρινιάδικης, παντρεύτηκε στο Κάϊρο το Μικέ Βαϊάνο, βαμβακέμπορο από τη Χίο. Το 1905 γέννησε το Μάριο. Σύντομα αναγκάστηκαν να φύγουν από την Αίγυπτο, διότι έχασαν 3 παιδιά από δυσεντερία. Εγκαταστάθηκαν στη Χίο αρχικά, όπου ο Μάριος τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές, με μεγάλη έφεση προς τα γράμματα.
Από μικρό ιδιαιτέρως τον γοήτευε η Νεοελληνική λογοτεχνία. Με τη συμφορά της Μικρασιατικής καταστροφής, η οικογένεια έρχεται στον Πειραιά, ένα είδος πρόσφυγες κι αυτοί, όπου ο Μάριος τελειώνει το A΄ Γυμνάσιο.
Εκεί μαζί με άλλους συμμαθητές του το 1923 συνέστησαν ένα φιλολογικό σύλλογο με το όνομα «Ακρόπολις». Ο Βαϊάνος, πρόεδρος του συλλόγου, αρχίζει τις πρώτες επαφές και γνωριμίες με τους μεγάλους λογοτέχνες της εποχής. Οι δικοί του τον ονειρεύονταν φαρμακοποιό (υπήρχε ήδη στρωμένη δουλειά στο φαρμακείο του θείου του) αλλά τελικά τον κέρδισε οριστικά η λογοτεχνία και η δημοσιογραφία.
Ο Τέλλος Αγρας ήταν εκείνος που τον οδήγησε στα γραφεία του «Εκπ/κού Ομίλου» τον σύστησε στο Δημ. Γληνό και αμέσως δόθηκε η εντολή να στεγαστούν μαζί με τα γραφεία του «Εκπ/κού Ομίλου» και ο νεανικός φιλολογικός σύλλογος του Μάριου Βαϊάνου. Από κεί και πέρα άνοιξε ο δρόμος στο Μάριο να γνωρίσει από κοντά όλες τις προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών του μεσοπολέμου και της μεταπολεμικής γενιάς.
Το 1923 από μια μελέτη του Τέλλου Άγρα για τον Καβάφη, επηρεάστηκε τόσο πολύ που άρχισε μετά μανίας να συγκεντρώνει στοιχεία για τον Καβαφική ποίηση. Ανακαλύπτει τη διεύθυνση του ποιητή στην Αλεξάνδρεια και του στέλνει το πρώτο γράμμα, στο οποίο ο ποιητής απήντησε αμέσως. Από δώ και πέρα αρχίζει η αλληλογραφία του Μάριου Βαγιάνου με τον Καβάφη, που κράτησε από το 1923 μέχρι το 1931 και αριθμεί περίπου 60 γράμματα.
Σ’ όλο αυτό το διάστημα ο Βαγιάνος στην Αθήνα ασχολήθηκε συστηματικά με την προβολή του Καβαφικού έργου και αναδείχτηκε σε έναν από τους καλύτερους Καβαφιστές.
Το 1931 ο ποιητής άρρωστος πιά έρχεται στην Αθήνα, οπότε ο Βαγιάνος έχει την ευκαιρία να τον γνωρίσει και προσωπικά. Αυτή τη συνάντηση περιγράφει ο Βα- γιάνος στις «Αναμνήσεις του. Ο ποιητής αναγνωρίζοντας τη μεγάλη προσφορά του Βαγιάνου στα ελληνικά γράμματα της Αλεξάνδρειας, και τον αγώνα που έκανε για να καθιερώσει τον Καβάφη και να διαφημίσει το έργο του, του είπε «Ο φίλος μου, ο Μάριος Βαγιάνος… πόσο καλός μου φάνηκε τα χρόνια αυτά υποστηρίζοντας την ποίησή μου. Πόσο τον είμαι υποχρεωμένος και πόσα τον χρωστώ για την μεγάλη του αυτή εύνοια…».
Τις πληροφορίες αυτές τις οφείλω στον κ. Αναστάσιο Πρινέα συνταξιούχο Γυμνασιάρχη, όπως προανέφερα, ο οποίος εκτός από όσα μου είπε ο ίδιος, είχε την ευγενή καλοσύνη να μου στείλει το βιβλίο «Κ.Π. Καβάφη επιστολές στον Μάριο Βαϊάνο» του Ε. Μόσχου, Δ/ντή της Νέας Εστίας. Για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου συνεργάστηκε ο κ. Πρινέας και διέθεσε και χειρόγραφα από το πολύτιμο αρχείο του εξαδέλφου του Μάριου Βαγιάνου. Σύντομα, όπως μου είπε, θα εκδοθούν και άλλα βιβλία από κείμενα του Βαγιάνου για τον Καβάφη και από κείμενο του Κόντογλου προς το Βαγιάνο.
Ο Μάριος Βαγιάνος ο λογοτέχνης, ο κριτικός, ο ερευνητής, ο δημοσιογράφος, ο ακούραστος πνευματικός άνθρωπος ίδρυσε και το «Πρακτορείο Πνευματικής Συνεργασίας» μια πνευματική κυψέλη με μεγάλη προσφορά στα γράμματα, η οποία συγκέντρωνε τους πλέον διακεκριμένους διανοούμενους. Τη σφραγίδα του Πρακτορείου ο Βαγιάνος ζήτησε από τον Κόντογλου να τη φιλοτεχνήσει.
Ο Βαγιάνος πέθανε στην Αθήνα το 1975.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη έκδοση Φ.172 – Ιούλιος 2003
Kythira Online
