Μην κοιτάς μπροστά αν δεν κοιτάξεις χαμηλά

Η πρώτη μέρα της άνοιξης βυθίστηκε στο σκοτάδι. Μια τραγωδία πρωτόγνωρη. Ανείπωτη.

Ανθρώπινο λάθος; Ελλείψεις στις υποδομές; Κενά στον συντονισμό;

Δεκάδες νεκροί, εικόνες σκληρές, διασώστες να αναζητούν επιβάτες μέσα στις άμορφες μάζες.

Ενα σιδηροδρομικό δυστύχημα που συγκρίνεται μόνο με κινηματογραφικό σενάριο ενός σπλάτερ. Δύο τρένα συγκρούονται με υψηλή ταχύτητα μέσα στη νύχτα, γιατί βρίσκονται –από λάθος (!)– στην ίδια ράγα.

Στο μακάβριο «σενάριο» το ένα τρένο είναι γεμάτο φοιτητές που επιστρέφουν στις σχολές τους μετά το τριήμερο της Αποκριάς. Το άλλο, είναι μια εμπορική αμαξοστοιχία. Και η Κοιλάδα των Τεμπών γίνεται το σκηνικό.

Το φως της ημέρας βρίσκει παραμορφωμένες μάζες, που ακόμα καίνε. Ενα πολεμικό σκηνικό σε μια περιοχή που δεν βιώνει πόλεμο.

Παρακολουθώντας τα πλάνα από τα ξημερώματα, το θέαμα σοκάρει. Δυσκολία στην ταυτοποίηση των θυμάτων, ελλείψεις στα στοιχεία των 350 επιβατών της αμαξοστοιχίας. Αγωνία για τους επιζώντες. Και δεκάδες οικογένειες να βιώνουν έναν Γολγοθά.

Γιατί;

Τα πρώτα στοιχεία συντείνουν σε ανθρώπινο λάθος. Ενα ανθρώπινο λάθος που ξεπερνά το ανθρώπινο μέτρο.

Μια λάθος ανθρώπινη εκτίμηση που δεν θα έπρεπε εν έτει 2023 να φέρει ακόμα την αποκλειστική ευθύνη.

Τα ηλεκτρονικά συστήματα δεν λειτουργούν και δεν λειτούργησαν ποτέ, παρότι έχουν αγοραστεί και εγκατασταθεί στα τρένα εδώ και 20 χρόνια! Τρένα που στο σημείο της σύγκρουσης έχουν μέγιστο όριο ταχύτητας τα 160 χιλιόμετρα την ώρα. Παρότι, αν υπήρχαν σήμερα, θα είχαν σώσει ζωές και θα είχαν εντοπίσει το ανθρώπινο λάθος.

Σε μια εποχή ψηφιοποίησης και αυτοματισμού, βασικές λειτουργίες και υποδομές παραμένουν σε τεχνολογικό Μεσαίωνα. Τεχνολογία απαραίτητη, όχι για τις εντυπώσεις, αλλά για την ασφάλεια της ζωής.

Ο λόγος;

Μα αυτός στον οποίο καταλήγουν οι περισσότερες υστερήσεις σε τούτη τη χώρα. Γραφειοκρατία και έλλειψη συντονισμού.

Είκοσι χρόνια! Για 20 χρόνια, οι ελληνικοί σιδηρόδρομοι, η διοίκησή τους και οι πολιτικοί τους προϊστάμενοι δεν κατάφεραν να συντονίσουν τις επιτόπου εργολαβίες για τη λειτουργία των αγορασμένων και εγκατεστημένων ηλεκτρονικών συστημάτων.

Υποδομές που έχουν εγκαταλειφθεί, δεν συντηρούνται ή συντηρούνται ελλιπώς, επενδύσεις που δεν γίνονται και κονδύλια που δεν αξιοποιούνται. Αλλά δαπανώνται. Τα χρόνια είναι πολλά και ευθύνη φέρουν όλοι. Γιατί τελικά, από τύχη δεν είχε συμβεί μια τέτοια τραγωδία νωρίτερα. Σε μια υποδομή εθνικής εμβέλειας.

Οι ελληνικοί σιδηρόδρομοι, που ιδρύθηκαν το 1920 και στη διάρκεια της πορείας του έλαβαν σημαντικές κρατικές και ευρωπαϊκές ενισχύσεις. Για να προμηθευτούν εξοπλισμό, να συντηρούν υποδομές και προσωπικό. Και έφτασαν να έχουν χρέη 10 δισ. ευρώ, σχεδόν 4% του ΑΕΠ το 2014, ανεβάζοντας το χρέος και το έλλειμμα της χώρας. Με την ιστορία να οδηγεί στην πώληση των τρένων (ΤΡΑΙΝΟΣΕ) το 2017 και το δίκτυο να αποδεικνύεται ότι παραμένει απαρχαιωμένο.

Είκοσι χρόνια μετά και παρότι είχαν δαπανηθεί δημόσια χρήματα για την έγκαιρη απόκτηση των συστημάτων, η γραφειοκρατία, η έλλειψη συντονισμού, αλλά και η μη προτεραιοποίηση της αναγκαιότητας δεν τα κατέστησε λειτουργικά. Εργα που θα έπρεπε να είχαν τελειώσει από το 2004, με τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Μια αμέλεια που στοίχισε δεκάδες ζωές. Και θα πρέπει να προβληματίσει όλους. Για το πώς αξιολογούνται οι ανάγκες που τελικά αφορούν την ασφάλεια των πολιτών και την ανθρώπινη ζωή. Ειδικά όταν είναι κάτι που δεν αφορά εξωγενή παράγοντα, φυσικό φαινόμενο ή έναν άγνωστο ιό.

Η ανάπτυξη δεν είναι μόνο στα χαρτιά. Δεν είναι μόνο στη θέα μπροστά. Είναι και στα θεμέλια.

Ο,τι παραβλέπεις, γυρίζει και σε βρίσκει.

Γιατί, μια μέρα, μια κακή στιγμή ή ένα ανθρώπινο λάθος θα σε ρίξει στην πραγματικότητα. Και τότε θα φανεί πόσο γερά θεμέλια έχεις χτίσει.

Ωστε να μπορέσεις να αποφύγεις τα χειρότερα και να επανέλθεις.

Γι’ αυτό μην κοιτάς μπροστά, αν δεν κοιτάξεις χαμηλά.