Νέες κατευθυντήριες οδηγίες για την εξέταση του προστάτη

Σε πολύ νεαρότερη ηλικία από αυτή των 50 ετών που ίσχυε μέχρι σήμερα προβλέπουν την πρώτη εξέταση προστάτη για τους άνδρες οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ουρολογίας (EAU). Οι νέες οδηγίες αναθεωρήθηκαν μέσα στο 2019 για να ληφθούν υπόψη όλα τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα για το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA) και τις άλλες εξετάσεις του προστάτη.

Σύμφωνα με αυτές, η πρώτη μέτρηση του PSA πρέπει να γίνεται σε ηλικία 40-45 ετών, ώστε να υπάρχει μία τιμή αναφοράς με την οποία θα συγκρίνονται όλες οι επόμενες. Αυτό συνιστάται επειδή, όπως προαναφέρθηκε, τα επίπεδα του PSA δεν είναι σταθερά αλλά παρουσιάζουν διακυμάνσεις. Επομένως, μία μεμονωμένη μέτρηση του PSA έχει μειωμένη διαγνωστική αξία.

Η επόμενη μέτρηση του PSA και το κάθε πότε θα επαναλαμβάνεται, θα καθορίζεται σε κάθε άνδρα ξεχωριστά με βάση ορισμένα κριτήρια. Τα κριτήρια αυτά είναι η ηλικία του άνδρα, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη, τα ευρήματα στην δακτυλική εξέταση προστάτη και ο όγκος του προστατικού αδένα. Μάλιστα η δακτυλική εξέταση του προστάτη πρέπει να γίνεται σε συνδυασμό με το PSA, ώστε να αξιολογεί ο γιατρός τον κίνδυνο ύπαρξης κάποιας ύποπτης βλάβης.

Καθοριστικό σημείο το προσδόκιμο επιβίωσης του άνδρα

Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ουρολογίας τονίζει επίσης, ότι η συστηματική μέτρηση του PSA πρέπει να αποθαρρύνεται στους άνδρες με μειωμένο προσδόκιμο επιβίωσης, στους οποίους ο κίνδυνος θανάτου από άλλα αίτια είναι πολύ μεγαλύτερος απ’ ότι ο κίνδυνος θανάτου από τον καρκίνο του προστάτη.

Επισημαίνει δε, ότι η βιοψία του προστάτη πρέπει να διενεργείται μόνο όταν υπάρχει σοβαρός λόγος και εφόσον προηγηθεί μια εξελιγμένη εξέταση, που λέγεται πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία. Η εξέταση αυτή ξεχωρίζει τους σημαντικούς καρκίνους από εκείνους που δεν θα επηρεάσουν τον ασθενή και έτσι βοηθά τον γιατρό να αποφασίσει αν είναι απαραίτητη η βιοψία προστάτη ή όχι.

Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ουρολογίας υπολογίζει ότι με τη χρήση της πολυπαραμετρικής τομογραφίας μπορεί να μειωθούν κατά 10% οι αχρείαστες διαγνώσεις και κατά 30% οι αχρείαστες βιοψίες προστάτη. Ωστόσο, συμπληρώνει ότι η πιθανότητα υπερδιάγνωσης στον καρκίνο του προστάτη φτάνει το 40%.

Τέλος, Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ουρολογίας συνιστά να αποφεύγεται η χορήγηση θεραπείας σε ασθενείς που έχουν όγκους χαμηλού κινδύνου και να τους δίδεται η επιλογή της ενεργητικής παρακολούθησης, δηλαδή των τακτικών εξετάσεων για να εξακριβώνεται σε βάθος χρόνου αν ο όγκος εξελίσσεται ή παραμένει στάσιμος.

Η εξέταση του PSA

Όπως μας εξηγεί ο χειρουργός ουρολόγος και τ. πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας Ηρακλής Πούλιας, το PSA είναι μία πρωτεΐνη, τα επίπεδα της οποίας αυξάνονται στους άνδρες όταν εμφανίζουν καρκίνο του προστάτη ή κάποια άλλα νοσήματα και καταστάσεις, όπως για παράδειγμα σε περίπτωση προστατίτιδας ή καλοήθους υπερτροφίας προστάτη, καθώς και μετά από διέγερση του προστάτη (π.χ. λόγω εκσπερμάτισης, δακτυλικής εξέτασης του προστάτη, κατακράτησης ούρων κ.λπ.), ακόμα και ορισμένες έντονες ασκήσεις, όπως η ποδηλασία.

Ο πιο συχνός καρκίνος στους άνδρες στην Ευρώπη

Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο πιο συχνός συμπαγής όγκος στους άνδρες της Ευρώπης και η 2η συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο. Υπολογίζεται ότι κάθε άνδρας έχει 1 στις 7 πιθανότητες να εκδηλώσει καρκίνο του προστάτη κάποια στιγμή στη ζωή του και 1 στις 41 πιθανότητες να χάσει τελικά τη ζωή του από αυτόν.

Σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά στοιχεία, το 2018 διαγνώστηκε σε 450.000 άνδρες, ενώ οι θάνατοι έφτασαν τις 107.000. Την τελευταία πενταετία, υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 1,5 εκατομμύριο Ευρωπαίοι διαγνώσθηκαν με καρκίνο του προστάτη.

Ωστόσο, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι πρόκειται για ένα καρκίνο ο οποίος μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχώς, καθώς το 83% των ασθενών ξεπερνούν το ορόσημο της 5ετούς επιβίωσης που σηματοδοτεί την ίαση.