Νέο Υπουργικό Συμβούλιο: Σύνθεση του βολέματος ή του αποτελέσματος;

Τι είναι προτιμότερη, μια ομάδα κουνελιών καθοδηγούμενη από ένα λιοντάρι, ή μια ομάδα λιονταριών καθοδηγούμενη από ένα κουνέλι; Φυσικά, ούτε το ένα ούτε το άλλο. Που σημαίνει-  για να ξεκαθαρίσω το πρωταρχικό μήνυμα αυτού του κειμένου- ότι η συνεργασία για να είναι αποτελεσματική χρειάζεται και τα δυο: και την αδιαφιλονίκητη ηγεσία και τους ικανούς συνεργάτες. Η απουσία ή ανεπάρκεια τής κάθε πλευράς υπονομεύει και απαξιώνει και την επάρκεια τής άλλης και φυσικά το αποτέλεσμα κάθε προσπάθειας.

Τα πάντα ξεκινάνε από την επιλογή των συνεργατών. Που όμως συνιστά και το πρόκριμα της ποιότητας της κάθε ηγεσίας. Ωστόσο, το χειρότερο δεν είναι η ανεπάρκεια των ηγετών στον εντοπισμό και την επιλογή των αρίστων, αλλά η υστεροβουλία, με την μορφή του εσκεμμένου παραγκωνισμού των τελευταίων για λόγους …βιοποριστικούς των πρώτων. Με αλλά λόγια η μεθοδευμένη, η υπολογισμένη επιλογή των μετρίων, με σκοπό αφενός τη διατήρηση μιας ανέφελης καθημερινότητας, μακριά από τα δύσκολα-αγκαλιά με τα κακώς κείμενα και αφετέρου  την απομάκρυνση κάθε μορφής αξιοκρατικής επαγγελματικής απειλής. Πρόκειται για μια ανήθικη συνεργασία βιοπορισμού.

Οι μετριότητες, απανταχού και κάθε μορφής, έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: μισούν το μέγεθος. Έτσι, προσεκτικά και μεθοδικά  συγκεντρώνουν γύρω τους άλλους μέτριους, κατά κανόνα κατώτερούς τους. Φέρνουν δηλαδή τα πράγματα στα μέτρα τους και τότε αρχίζουν τη δουλειά τους.

Η έλλειψη μεγέθους νομιμοποιεί τη δημοκρατία των μετρίων. Το ζητούμενο για τη τελευταία δεν είναι η αποτελεσματικότητα της συνεργασίας, αλλά η διάρκειά της. Η διάρκεια με τη μορφή του βολέματος. Του “κεκτημένου της βολής”, όπως έχει αποκληθεί. Αυτού που κάνει τα πάντα να φαίνονται ότι πάνε καλά.

Εγκατεστημένες ρουτίνες προστατεύουν, αν δεν υποθάλπουν κιόλας, καταστάσεις από τις οποίες όλοι επωφελούνται. Οι αποφάσεις παίρνονται μόνο για άμυνα και συντήρηση. Όλοι γίνονται εύκολοι στην απάντηση “αυτό δεν γίνεται”, πρόθυμοι στις “αλλαγές επί χάρτου”, ειδικοί στην τέχνη του “μπουρδουκλώματος”, του “κουκουλώματος”, δάσκαλοι στο πως θα αποφευχθούν οι σκοτούρες. Όλα μοιάζουν μ’ ένα πάρτι, όπου όλοι πρέπει να είναι ευχαριστημένοι…. “τον άπαντα βίον εορτήν μίαν άγουσιν”.

Έτσι έρχεται η στιγμή να είναι όλοι ικανοποιημένοι με αυτό που ο Hoshal Sumantra έχει ευρηματικότατα ονομάσει: “satisfactory underperformance”.

Λέγεται ότι ο μεγάλος διαφημιστής Ντ. Όγκιλβι έστελνε ως δώρο σε κάθε στέλεχος που προσλαμβανόταν στην εταιρεία του μια μπαμπούσκα. Στην τελευταία κούκλα είχε ένα ιδιόχειρο σημείωμα στο οποίο έλεγε: “Αν ο καθένας από εμάς προσλαμβάνει κάποιον χειρότερό του, θα καταλήξουμε σε μία εταιρεία νάνων”.

Είναι προφανές ότι η ανεπάρκεια ενώνει. Το διαπιστώνουμε με μια απλή ματιά γύρω μας, ιδιαίτερα στον δημόσιο τομέα. Δυστυχώς στην Πολιτική, η επιλογή και διαχείριση του στελεχιακού δυναμικού θεωρείται ήσσονος σημασίας, μετά από σειρά άλλων προτεραιοτήτων όπως οι εσωκομματικές ισορροπίες, οι τοπικές ή άλλες ιδιαιτερότητες, οι συναισθηματικές εξαρτήσεις και άλλα χειρότερα γνωστά, να μην τα ξαναλέμε.

Ο πολιτικός ηγέτης φοβάται τις ικανότητες των συνεργατών του, αντί να τις χρησιμοποιεί. Κλαδεύοντας με αυτόν τον τρόπο και το δικό του μέλλον. Έτσι συσσωρευτικά και δυστυχώς εν επιγνώσει, η Πολιτική αντί να κατευθύνει, υπηρετεί ένα δημόσιο που το διαμόρφωσε και το κατηύθηνε, συν τω χρόνω, η λογική του “δημοκρατικού πολτού”, η “δημοκρατία του χαμηλότερου κοινού παρανομαστή”.

Και όμως, οι κυβερνήσεις σπάνια καταρρέουν από μια μεγάλη αποτυχία. Απαξιώνονται από τη συσσώρευση των μικρών και διάσπαρτων αποτυχιών που προκαλεί η αδιαφορία, η ανεπάρκεια και η διαφθορά του πολιτικού και διοικητικού προσωπικού.

Όμως, το ίδιο ενώνουν και η επάρκεια και η ποιότητα. Οι οποίες λειτουργούν επίσης συνεκτικά. Υπό την προϋπόθεση ότι αυτές ανθούν και στις δυο πλευρές: ηγεσία και συνεργάτες. Είναι τότε που συναντάμε, ιδιαίτερα στον ιδιωτικό τομέα, τη σπάνια σχέση-ισορροπία μεταξύ οργανισμών και των στελεχών τους: τα τελευταία να είναι ικανά, να μπορούν δηλαδή να φύγουν για τον ανταγωνισμό, αλλά να μη θέλουν να το κάνουν. Ή αλλιώς: Τα στελέχη να επιλέγονται από αυτούς που τα ίδια έχουν ήδη επιλέξει.

Στην αντίθετη περίπτωση, της μονόπλευρης δηλαδή παρουσίας τους, είτε στην πλευρά της ηγεσίας, είτε στη πλευρά των συνεργατών, η επάρκεια και η ποιότητα λειτουργούν διαλυτικά. Με την κατίσχυση του νόμου του Gresham, όπου “το κακό νόμισμα διώχνει το καλό”.

*Τέως γενικός διευθυντής εταιρειών του ευρύτερου  χρηματοπιστωτικού τομέα gcostoulas@gmail.com