Νίκος Κυρπίδης: Η αριστεία να μην ισοπεδώνεται από κομματικές σκοπιμότητες

Tις Κυριακές διαβάζει πάντοτε ελληνική εφημερίδα. Στη πολυπολιτισμικότητα και την κουλτούρα του San Francisco, που τόσο αγαπά – κι επιλέγει συχνά τις βόλτες στη marina της πόλης αντικρύζοντας την GoldenGateBridge– ο ίδιος, διατηρεί ακέραιη την ελληνικότητα του όσο και το ενδιαφέρον του για τη χώρα και τις κοινωνικές εξελίξεις της. Όταν δεν βρίσκεται στο πεδίο δουλειάς του, το Ινστιτούτο Joint Genome Institute (JGI) του Εθνικού Εργαστηρίου τουBerkeley (LBNL),τουΥπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ στην Καλιφόρνια και όπου διευθύνει το μεγαλύτερο Κέντρο Γονιδιωματικής Μικροοργανισμών στο κόσμο, τότε ταξιδεύει σε παγκόσμια συνέδρια και η διαπερατότητα της έρευνας του συνάδει με την προσωπικότητα του. Ο ερευνητής Νίκος Κυρπίδηςαναζητά απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα της βιολογίας και της βιοενέργειας. Ακόμη, κατέχει επιστημονικό ρόλο σε συμβουλευτικές επιτροπές διεθνών οργανισμών συμπεριλαμβανομένου και του Τομεακού Επιστημονικού Συμβουλίου για τις Βιοεπιστήμες, του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και καινοτομίας στην χώρα μας. 

«Το ισχυρότερο εθνικό κεφάλαιο της Ελλάδας είναι ο μικροβιακός πλούτος του περιβάλλοντος της» δηλώνει αλλά δεν συγκρατεί την αγανάκτηση του για τα ακαδημαϊκά ιδρύματα της. «Το ελληνικό πανεπιστήμιο είναι μια μικρογραφία της ελληνικής κοινωνίας και υποφέρει από τα ίδια συμπτώματα με αυτήν».

Καθισμένοι στο καφέ της Βαλαωρίτου- που του αρέσει να βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, μιλά για την Ελλάδα του αύριο και για τη μαζική φυγή των Ελλήνων στο εξωτερικό. ‘Έχει αποκτήσει, θα πει,«εξαιρετικά σημαντικές διαστάσεις σαν έντονα αρνητικό φαινόμενο που πρέπει να αναστραφεί, όμως έχει και τα θετικά της στοιχεία. Και αυτό γιατί μας παρέχει την καλύτερη απόδειξη ότι το ελληνικό πνεύμα λάμπει και μεγαλουργεί όταν βρίσκει το πρόσφορο έδαφος μιας ευνομούμενης πολιτείας. Οι Έλληνες του εξωτερικού έχουν όλοι την δική τους ξεχωριστή προσωπική ιστορία και μοναδική διαδρομή αλλά κατά κανόνα επιτυγχάνουν και ξεχωρίζουν στις πιο ανταγωνιστικές συνθήκες, γιατί το ”σύστημα”, εκεί λειτουργεί. Γιατί όμως είναι τόσο δύσκολο να λειτουργήσει στη χώρας μας; Ίσως γιατί έχει χαθεί η πίστη στον εαυτό μας και στις αξίες μας. Στην Ελλάδα του σήμερα μαθαίνουμε και ακούμε συνέχεια τι δεν μπορούμε να κάνουμε. Στην Ελλάδα του αύριο πρέπει να μάθουμε και να βιώνουμε σε καθημερινό επίπεδο, ότι ”τίποτε δεν είναι αδύνατον” για το ανθρώπινο μυαλό. Αρκεί να το πιστέψουμε, και να δουλέψουμε σκληρά γι’ αυτό’».

Γεννημένος στις Σέρρες όπου και μεγάλωσε έζησε την Θεσσαλονίκη ως φοιτητής Βιολογίας στο ΑΠΘ, με διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο Κρήτης το 1996. Έκτοτε, ακολούθησε το όραμα τουστο πανεπιστήμιο του Ιλλινόις στο πλευρό του Carl Woese – θεωρείται ο Δαρβίνος του 21ου αιώνα τιμημένος με το Crafoord Prize(ισότιμο του Nobel Prize για τη Βιολογία) – και στο Εθνικό Εργαστήριο του Argonne (ANL). Εκεί, ο κορυφαίος Έλληνας επιστήμονας ειδικεύτηκε στη Βιοπληροφορική όπου εστίασε την έρευνα του καθώς και στη Γενωμική και Επιστήμη Δεδομένων με έμφαση στους μικροοργανισμούς. Το 2010 αναλαμβάνει την διεύθυνση του μεγαλύτερου προγράμματος Μικροβιακής Γονιδιωματικής και Μεταγονιδιωματικής παγκοσμίως στο Joint Genome Institute.Έχει διατελέσει επισκέπτης καθηγητής στο King’s Collegeτου Λονδίνου και διακεκριμένος επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Βασιλιά Abdulaziz (KAU) στη Σαουδική Αραβία. Έχει συγγράψει περισσότερες απο 600 εργασίες σε έγκριτα διεθνή περιοδικά, ιδρυτής και αρχικά πρόεδρος της επιστημονικής εταιρείας Μικροβιόκοσμος, είναι στη λίστα των επιστημόνων με την μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως από το 2014 σύμφωνα με το Thomson Reuters. Έχει τιμηθεί με διεθνή βραβεία, όπως το J. Roger Porter Award από την Αμερικανική Εταιρεία Μικροβιολογίας το 2018, τοΒραβείο εξαιρετικής απόδοσης από το Εθνικό Εργαστήριο του Μπέρκλευ.το Van Niel International Prize για μελέτες στη Συστηματική Μικροοργανισμών, κ.α. Από το 2014 είναι εκλεγμένο μέλος (Fellow) της Αμερικανικής Ακαδημίας Μικροβιολογίας, ενώ το 2017 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Αισθάνεται βαθιά Έλληνας, με συνοδοιπόρο στην επιστημονική και προσωπική έκφανση της ζωής του τηνσύζυγο του, γιατρό Τατιάνα Δρακάκη. Ο ίδιος, δεν παραλείπει σε κάθε ευκαιρία να επιστρέφει στη χώρα.

«Η Ελλάδα του αύριο που οραματίζομαι, είναι η πατρίδα μιας πολύ διαφορετικής για τα σημερινά δεδομένα, αλλά όχι ξένης για την ιστορία μας, νοοτροπίας. Είναι η Ελλάδα της υπευθυνότητας, όπου η αποτυχία γίνεται προσωπική υπόθεση και η επιτυχία συλλογική, και όχι το αντίθετο. Είναι η Ελλάδα της αριστείας και της αξιοκρατίας, όπου η αμοιβή είναι ανάλογη της προσφοράς, η ισότητα στις ευκαιρίες δεν στραγγαλίζει την προαγωγή του καλύτερου, ο ανταγωνισμός είναι υγιής και απαραίτητο συστατικό της ανάπτυξης, η αριστεία δεν ισοπεδώνεται από κομματικές σκοπιμότητες, η ισονομία δεν ευτελίζεται από την εξουσιοκρατία και η φιλοπατρία εμπνέει σεβασμό και δεν συγχέετε με φανατισμούς και ακραίες πολιτικές πεποιθήσεις. Δεν είναι απλά η πατρίδα που γέννησε τις έννοιες του φιλότιμου και της φιλοξενίας αλλά και αυτή που τις εφαρμόζει προς όλους, ανεξαρτήτου εθνότητας και θρησκευτικών πεποιθήσεων.

Η Ελλάδα του αύριο, δεν πρωτοστατεί σαν μεγάλη οικονομική δύναμη, αλλά έχει στέρεα οικονομική βάση και ανάπτυξη γιατί στηρίζεται στις δυνάμεις της και δεν πνίγει την ιδιωτική πρωτοβουλία και την ανάπτυξη. Η κρατική εξουσία, αλλά και οι πολίτες αναγνωρίζουν την ευθύνη που τους αντιστοιχεί απέναντι στο μέλλον της χώρας αλλά και το χρέος τους απέναντι στο παρελθόν της. Η Ελλάδα του αύριο επιστρέφει στην ηγετική θέση που της αρμόζει στην εκπαίδευση, τον πολιτισμό και τη δημοκρατία – με την ουσιαστική της έννοια και αυτή όπου ο νόμος και ηθική βάση έχει και εφαρμόζεται. Τιμά την ιστορία της, αλλά βλέπει μπροστά σαν ισότιμο μέλος της Ευρωπαϊκής της οικογένειας τόσο στα δικαιώματα όσο και στις υποχρεώσεις της».