Ο τουρισμός, μια παγκόσμια ωρολογιακή βόμβα

Πέρυσι τον Αύγουστο η αρθρογράφος των Financial Times Ράνα Φουρόχαρ πήρε μια συνέντευξη από τον Ουλφ Λιντάλ, διευθύνοντα σύμβουλο της AG Bisset, μιας επενδυτικής εταιρείας με ειδίκευση στη διαχείριση συναλλαγματικών κινδύνων.

Η συζήτησή τους περιστράφηκε κυρίως γύρω από το ενδεχόμενο η άνευ προηγουμένου διόγκωση του παγκόσμιου εταιρικού χρέους κατά τα προηγούμενα δέκα χρόνια να οδηγήσει την παγκόσμια οικονομία σε μια νέα παρατεταμένη ύφεση.

Ο κ. Λιντάλ είχε υποθέσει τότε πως στον πυρήνα αυτής της νέας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης θα μπορούσε να βρεθεί ο παγκόσμιος τουρισμός, σημειώνοντας πως ενδεχομένως να αποτελεί την «αχίλλειο πτέρνα» της παγκόσμιας οικονομίας.

«Ολοι πηγαίνουν διακοπές αλλά οι διακοπές κόβονται εύκολα – σε αντίθεση με το αυτοκίνητο ή το τηλέφωνο», είχε αναφέρει, υποστηρίζοντας πως στην περίπτωση που οι άνθρωποι σταματούσαν ξαφνικά να ταξιδεύουν εξαιτίας κάποιου απρόβλεπτου οικονομικού σοκ, ο αντίκτυπος θα γινόταν αισθητός σε όλους σχεδόν τους κλάδους της οικονομίας – από τον κατασκευαστικό/κτηματομεσιτικό κλάδο έως τον κλάδο της εστίασης, των πολυτελών αγαθών και των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών – επιφέροντας μαζικές πτωχεύσεις εταιρειών, αύξηση της ανεργίας και ύφεση της οικονομίας.

Τότε η Ράνα Φουρόχαρ είχε αναγνωρίσει πως επρόκειτο για ένα σενάριο όχι απίθανο αλλά ούτε και ανησυχητικό, δεδομένης, εκείνη την περίοδο, της ανοδικής τάσης του παγκόσμιου τουρισμού παρά την πτωτική του πορεία στις ΗΠΑ.

Χώρες όπως η Ιταλία και η Ελλάδα γνωρίζουν ήδη πως το πλήγμα στις οικονομίες τους από τη δραματική μείωση των διεθνών ταξιδιών θα είναι στην καλύτερη περίπτωση μεγάλο (IntimeNews)

Λιγότερο από πέντε μήνες, μετά, ωστόσο, εμφανίστηκε ο κορονοϊός και έπληξε συντριπτικά και τον παγκόσμιο τουρισμό ο οποίος αποτελεί σημαντικό πυλώνα της παγκόσμιας οικονομίας καθώς συμβάλλει σημαντικά (10,4% ) στο παγκόσμιο ΑΕΠ.

Σήμερα η διακεκριμένη αρθρογράφος παραδέχεται πως η κατάρρευση του παγκόσμιου τουρισμού μπορεί όντως «να πυροδοτήσει το επόμενο στάδιο της κρίσης στο πλαίσιο της οποίας μετακινούμαστε από μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης της δημόσιας υγείας και μαζικής ανεργίας σε μαζικές χρεοκοπίες σε πάμπολλες βιομηχανίες».

Χώρες όπως η Ιταλία, το Μεξικό, η Ισπανία και φυσικά η Ελλάδα, στις οποίες οι εισπράξεις από τον τουρισμό αντιπροσωπεύουν σημαντικό ποσοστό επί του ΑΕΠ τους, γνωρίζουν ήδη πως το πλήγμα στις οικονομίες τους από τη δραματική μείωση των διεθνών ταξιδιών θα είναι στην καλύτερη περίπτωση μεγάλο.

Αλλά και στην Αμερική, όπου καθημερινά καταγράφονται χιλιάδες νέα κρούσματα και εκατοντάδες θάνατοι, η πρωτοφανής μείωση των τουριστικών ροών θέτει ήδη σε κίνδυνο σχεδόν 17 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Την ίδια ώρα με χρεοκοπία κινδυνεύουν αμέτρητες επιχειρήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο παρά τα δισεκατομμύρια που προσφέρουν οι κυβερνήσεις για την αποφυγή των χειρότερων.

H έμπειρη αρθρογράφος προειδοποιεί πως ο αντίκτυπος της δραματικής μείωσης των διασυνοριακών ταξιδιών θα αρχίσει να γίνεται αισθητός από όλους μας μετά το τέλος της περιόδου των διακοπών

Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, ο χρεοκοπίες τον Ιούνιο αυξήθηκαν κατά 43% σε σχέση την ίδια περίοδο πέρυσι. Στην κορυφή αυτής της «κλίμακας του πόνου», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Φουρόχαρ, βρίσκονται εταιρείες όπως η Boeing και η Airbus οι οποίες καλούνται ξαφνικά να πορευτούν, γνωρίζοντας πως σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών η παγκόσμια εναέρια κυκλοφορία θα μειωθεί φέτος έως και κατά 60% συνολικά.

Το ότι οι άνθρωποι δεν ταξιδεύουν πια ούτε μέχρι το γραφείο τους επηρεάζει αρνητικά και τον κλάδο του real estate. Μεσοπρόθεσμα και για όσο συνεχίζεται η πανδημία, τα απλήρωτα ενοίκια και τα άδεια γραφεία επιφέρουν σημαντικές οικονομικές απώλειες στους ιδιοκτήτες των ακινήτων ενώ μακροπρόθεσμα θεωρείται ιδιαίτερα πιθανή η μείωση της αξίας των εμπορικών, κυρίως, ακινήτων, δεδομένης της αλλαγής των εργασιακών συνθηκών και των καταναλωτικών συνηθειών εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η κρίση του παγκόσμιου τουρισμού επηρεάζει φυσικά και την αποκαλούμενη οικονομία του διαμοιρασμού. Ο συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Airbnb Μπράιαν Τσέσκι, ο οποίος τον περασμένο Μάιο απέλυσε το 25% των εργαζομένων της δημοφιλούς πλατφόρμας βραχύβιας μίσθωσης ακινήτων, θεωρεί πιθανό ο μαζικός διασυνοριακός τουρισμός να μην επιστρέψει στα προ της πανδημίας επίπεδα, σενάριο το οποίο εάν τελικά επαληθευτεί θα επηρεάσει αρνητικά επίσης τον κλάδο των αγαθών πολυτελείας, τον κλάδο της εστίασης (οι εκπρόσωποι του οποίου σε πάρα πολλές χώρες βρίσκονται ήδη με την πλάτη στον τοίχο) αλλά και τη διασυνοριακή ανώτατη εκπαίδευση.

Η κρίση του παγκόσμιου τουρισμού επηρεάζει φυσικά και την αποκαλούμενη οικονομία του διαμοιρασμού

Ολοκληρώνοντας το κείμενό της, η Ράνα Φουρόχαρ επικαλείται μια πρόσφατη έκθεση της AG Bisset στην οποία επισημαίνεται πως η κατάρρευση του μαζικού τουρισμού και οι πιθανές επιπτώσεις του θυμίζουν τη ραγδαία πτώση των τιμών των σιτηρών το 1928, γεγονός που συνέλαβε στην κατάρρευση της Wall Street το 1929 την οποία ακολούθησε η παγκόσμια οικονομική ύφεση.

Παρότι κάποιοι εξακολουθούν να ταξιδεύουν, εντός των συνόρων της πατρίδας τους οι περισσότεροι και με χερσαία ή πλωτά μέσα, αποτελεί γεγονός πως ο παγκόσμιος πληθυσμός δεν πρόκειται να αρχίσει σύντομα να ταξιδεύει ξανά ούτε με τη συχνότητα ούτε με τους ρυθμούς που ταξίδευε έως και πριν από έξι μήνες.

Κάνοντας λόγο για την κατάρρευση μιας βιομηχανίας που στήριζε πλήθος άλλων κλάδων της παγκόσμιας οικονομίας, η έμπειρη αρθρογράφος προβλέπει και προειδοποιεί πως ο αντίκτυπος της δραματικής μείωσης των διασυνοριακών ταξιδιών θα αρχίσει να γίνεται αισθητός από όλους μας μετά το τέλος της περιόδου των διακοπών.

Ειδικά εάν οι κυβερνήσεις δεν συνεχίσουν να στηρίζουν και μάλιστα ολοένα και πιο γενναιόδωρα, όλους όσοι ήδη πλήττονται αλλά και εκείνους που πρόκειται να πληγούν – άμεσα ή έμμεσα – από την κατάρρευση του παγκόσμιου τουρισμού.