Οι αλάνθαστοι τρόποι για να εντοπίσεις έναν ψεύτη

Είναι επίσημο: οι περισσότεροι άνθρωποι ψεύδονται σε κάθε κοινωνική ή επαγγελματική επαφή τους. Και ταυτόχρονα προσπαθούν να δείχνουν ειλικρινείς και αγαπητοί. Σύμφωνα με μελέτη του πανεπιστήμιου της Μασαχουσέτης υπό την εποπτεία του καθηγητή ψυχολογίας Robert S. Feldman, διαπιστώθηκε ότι 60% των ανθρώπων λένε ένα τουλάχιστον ψέμα κατά τη διάρκεια μιας δεκάλεπτης συνομιλίας, 30% ξεφουρνίζουν πάνω τρία ψέματα, ενώ μόνο 10% από τους συμμετέχοντας έλεγαν την αλήθεια και μόνο την αλήθεια.

Το συμπέρασμα της έρευνας; Οι τελευταίοι, δεν γίνονταν εύκολα πιστευτοί και σε μερικές περιπτώσεις χαλούσαν τη διάθεση του συνομιλητή τους – η αλήθεια πονάει. Κάποιοι έχασαν και τη δουλειά τους. Αντίθετα, οι ψεύτες, ήταν πάντα πιο αρεστοί και οι μυθοπλασίες τους φάνταζαν πέρα για πέρα πραγματικές.

Με βάση τα συμπεράσματα της έρευνας, μάθε πώς θα γίνεις καλύτερος ανιχνευτής ψευτών. Και αν έχεις εκ φύσεως μια κλίση σε παραμύθια, ψέματα και μούσια, πάλι εδώ θα μάθεις πώς να μην σε πιάνουν ποτέ. Μη φοβάσαι, δεν θα μεγαλώσει η μύτη σου. Καλή προαγωγή, αγόρι μου.

Οι εκφράσεις του προσώπου

Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Paul Ekman του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, οι ψευτοθόδωροι προσπαθούν να κρύψουν τα αληθινά τους συναισθήματα με ποικίλες αδιόρατες συσπάσεις των μυών του προσώπου, οι οποίες διαρκούν μόνο 25 χιλιοστά του δευτερολέπτου. Σημεία ελέγχου είναι τα φρύδια, τα βλέφαρα, οι γωνίες του στόματος, τα ρουθούνια και το μέτωπο.

Οι λέξεις και οι φράσεις – κλειδιά

Σε μια σοβαρή συνομιλία, ένας ικανός ψεύτης έχει τόση πολλή δουλειά να κάνει με τον εγκέφαλό του (να δημιουργήσει το παραμύθι, να το αναλύσει, να το συνθέσει, να το καταστήσει σεναριακά λογικό και να το παρουσιάσει εκφραστικά ως πιστευτό), αφήνοντας την εκφορά του λόγου του σε δεύτερη μοίρα. Έρευνα που πραγματοποίησαν επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης μέσω ηλεκτροφλοιογραφημάτων, διαπίστωσε ότι η σωστή και δομημένη εκφορά λόγου, απαιτεί τη συμμετοχή πολλών περιοχών και από τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου. Έτσι, όταν ο εγκέφαλος είναι υπερ-απασχολημένος με φαντασιοπληξίες, ο ψεύτης εύκολα θα υποπέσει σε συντμήσεις λέξεων («ας ‘ούμε», «‘νταξει», «όλα Ο.Κ.», «τσσς σε νοιάζει») πρόχειρες εκφράσεις («άμα λάχει», «μπρίκια κολλάμε;», «θα σκίσει, λέμε») και μασημένα λόγια («το… τέτοιο, μωρέ», «να.. δεν… μα, τό ‘χα πει του αυτουνού».

Οι όρκοι

«Όχι! Δεν μπορώ ακόμα να πιστέψω ότι με κατηγορείς γι’ αυτό. Στο ορκίζομαι! Στο Σταυρό που σου κάνω. Μα την Παναγία. Να μη σώσω!». Ένας ειλικρινής άνδρας δεν θα καταφύγει ποτέ σε όρκους και επικλήσεις στα θεία, που δεν κοστίζουν τίποτε – εκτός αν είναι παπάς (και πάλι, η υπ’ αριθμ. 3 Εντολή του Μωυσή είναι σαφής: «Ου λήψει το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίω»).

Το στόμα και τα μάτια

Λόγω της ίδιας εγκεφαλικής υπερδιέγερσης, ο παραμυθάς παρουσιάζει συνήθως μια ορατή διαφοροποίηση μεταξύ φυσικού συναισθήματος και (ψεύτικου) λόγου. Βεβαιώσου ότι η θλίψη ή η χαρά που βγαίνει από το στόμα του αντικατοπτρίζεται αναλόγως στα βλέφαρα και τους οφθαλμούς του. Τα ένοχα σημάδια: οι βολβοί των ματιών γυρίζουν γύρω-γύρω, έχει τα μάτια διαρκώς κλειστά ή ορθάνοιχτα, τα βλέφαρα τρεμοπαίζουν, το χαμόγελο βγαίνει ψεύτικο με τα δόντια ενωμένα και τα χείλη διαρκώς σφιγμένα.

Οι κινήσεις των χεριών

Ακόμη και ένας ψεύτης με πατέντα κυριαρχείται από ένα εύλογο άγχος, που του βγαίνει σε νευρικότητα. Η βασική αιτία είναι η αδρεναλίνη, μια ορμόνη που εκλύεται από τον εγκέφαλο σε καταστάσεις έντονου στρες και η οποία οδηγεί σε νευρικότητα, τεταμένους μυς, αυξημένο καρδιακό ρυθμό (επίσης, δημιουργεί καθυστέρηση στις κρίσιμες αποφάσεις). Σαν αντιστάθμισμα αυτής της διαδικασίας, ο ψεύτης αγγίζει διαρκώς τα αφτιά, τη μύτη ή το πρόσωπό του, αλλάζει πόδι στήριξης ή θέση καθίσματος, κουνά πολύ τα χέρια του.

Η ένοχη γραβάτα

Μέσα στα πρώτα τριάντα δευτερόλεπτα έπειτα από μια κατηγορία, οι περισσότεροι ένοχοι – ψεύτες κάνουν σπασμωδικές κινήσεις σχετικές με την εμφάνισή τους: διορθώνουν τα μαλλιά, ισιώνουν το σακάκι, πειράζουν τον κόμπο της γραβάτας, πιλατεύουν το ρολόι τους, ξεκουμπώνουν και ξανακουμπώνουν τις μανσέτες τους.