Οι καύσωνες απειλούν το σύνολο της ανθρωπότητας

Κάνει ζέστη, φοβερή ζέστη, ανυπόφορη, όλη η χώρα είναι καμίνι, με τον υδράργυρο να ξεπερνά σε πολλές περιοχές τους 40 βαθμούς Κελσίου. Και θα συνεχίσει να κάνει ζέστη, δυστυχώς, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά παντού στον κόσμο, με τα κλιματικά δεδομένα να χαρακτηρίζονται ως ιδιαίτερα ανησυχητικά.

Οπως σημειώνει σε ρεπορτάζ του ο Εντοάρντο Βίνια της Corriere della Sera, από την αρχή του έτους έως και τον Μάιο, δηλαδή μέσα σε μόλις πέντε μήνες, περισσότεροι από 1,5 δισ. άνθρωποι, σχεδόν το ένα πέμπτο του πληθυσμού του πλανήτη, βίωσαν τουλάχιστον 24 ώρες κατά τις οποίες ο δείκτης θερμότητας έφτασε στους 39,4°C.

Ο προηγούμενος μήνας, δε, ήταν ο θερμότερος Μάιος όλων των εποχών, όπως οι θερμότεροι όλων των εποχών ήταν και οι υπόλοιποι 11 μήνες που προηγήθηκαν (από τον Ιούνιο του 2023). Το περασμένο καλοκαίρι ο μισός πληθυσμός της Γης είχε βρεθεί αντιμέτωπος με συνθήκες ακραίας ζέστης επί τουλάχιστον 30 ημέρες.

Οπως προειδοποιεί ο Τζεφ Γκούντελ, ερευνητής δημοσιογράφος και συγγραφέας του «Καύσωνας. Η Ζωή σ’ έναν Πλανήτη που Φλέγεται» (Ψυχογιός), ενός καθηλωτικού βιβλίου για την κλιματική αλλαγή, η ακραία ζέστη είναι απειλητική για όλους: «Με θερμοκρασία σώματος μεταξύ 40,5° και 41° αρχίζουν οι σπασμοί και πάνω από τους 41,5° τα ίδια τα κύτταρα αρχίζουν κυριολεκτικά να διασπώνται» γράφει, επισημαίνοντας πως «όσο πιο ακραίοι γίνονται οι καύσωνες, τόσο πιο θανατηφόροι θα είναι για απροετοίμαστα και ευάλωτα άτομα».

Οι υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες απειλούν και τους φανατικούς οπαδούς του Ντόναλντ Τραμπ, όπως διαβάζουμε στον Guardian, καθώς την περασμένη Κυριακή τουλάχιστον 24 άτομα που μετείχαν σε προεκλογική συγκέντρωσή του στο Λας Βέγκας χρειάστηκαν ιατρική βοήθεια λόγω της ακραίας ζέστης που επικρατούσε, ενώ έξι άνθρωποι διακομίστηκαν στο νοσοκομείο. Για να συνδράμουν τον κόσμο οι οργανωτές είχαν στήσει «σκηνές ψύξεως» και προσέφεραν δωρεάν μπουκάλια με νερό. Λίγες ημέρες νωρίτερα άλλοι 11 οπαδοί του Τραμπ που ανέμεναν την ομιλία του σε συγκέντρωση στο Φοίνιξ κατέληξαν στο νοσοκομείο εξαιτίας θερμικής εξάντλησης.

Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι πλέον οι καύσωνες εξελίσσονται πιο αργά και διαρκούν περισσότερο λόγω της κλιματικής κρίσης, η οποία προκαλείται κυρίως από την καύση ορυκτών καυσίμων. Ωστόσο ο τέως και πιθανώς μελλοντικός πρόεδρος των ΗΠΑ έχει δεσμευτεί να ανατρέψει τις πολιτικές του Τζο Μπάιντεν με στόχο τη μείωση των εκπομπών άνθρακα, και να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου (γεγονός που εξηγεί το ότι έχει ζητήσει από κορυφαία στελέχη της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων να στηρίξουν την προεκλογική εκστρατεία με ένα δισ. δολάρια).

Το προηγούμενο διάστημα, ακραίες θερμοκρασίες, πέρα από τις νοτιοδυτικές Πολιτείες των ΗΠΑ, καταγράφηκαν επίσης στην Ινδία και στο Μεξικό. Προς το παρόν η υπερβολική άνοδος της θερμοκρασίας πλήττει τους πιο ευάλωτους, αν όμως δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, αυτό πολύ σύντομα θα αλλάξει, προειδοποιεί ο Τζεφ Γκούντελ στο βιβλίο του, εξηγώντας πως όσο πιο ακραίοι γίνονται οι καύσωνες, τόσο πιο απειλητικοί θα είναι για το σύνολο της ανθρωπότητας: «Πέρα από ένα συγκεκριμένο όριο, θα είναι το ίδιο για όλους».

Καθώς οι καύσωνες γίνονται ολοένα πιο έντονοι και συχνοί σε όλον τον κόσμο, αναμενόμενα αυξάνεται και το ενδιαφέρον της επιστήμης. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Atmospheric Sciences προτείνει την εισαγωγή ενός νέου δείκτη – stickiness index στα αγγλικά, με τον όρο να παραπέμπει στην αίσθηση που έχουμε όταν κολλάμε από τον ιδρώτα.

Η συγγραφέας της μελέτης, Κάθριν Ιβάνοβιτς, κλιματολόγος και διδακτορική φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο Columbia, κάνει λόγο για μια νέα μεταβλητή με στόχο τον καθορισμό της συμβολής της θερμοκρασίας και της υγρασίας στην αποκαλούμενη υγρή ζέστη (humid heat), η οποία τείνει να είναι πιο επικίνδυνη: «Η υπερβολική υγρή ζέστη αυξάνει τον κίνδυνο θερμικής καταπόνησης, επιδρώντας στην ικανότητα των ανθρώπων να δροσίζονται μέσω της εφίδρωσης» αναφέρεται στη μελέτη.

Ωστόσο, πέρα από την επιστήμη, για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής χρειάζεται και δράση με έναν πολύ συγκεκριμένο στόχο: την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Οσο η ανθρωπότητα συνεχίζει να καίει ορυκτά καύσιμα και να εκπέμπει διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, τόσο θα επιταχύνεται η αύξηση της θερμοκρασίας και τόσο πιο συχνά θα εκδηλώνονται οι απρόβλεπτες συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη, είτε πρόκειται για ακραίους καύσωνες είτε για καταστροφικές πυρκαγιές.