Ορθοπεδικός ή ορθοπαιδικός, αλίμονο στα ελληνικά

Επειδή ύστερα από ένα ατύχημα που είχα τον περασμένο Μάιο χρειάστηκε να ζητήσω τη συνδρομή ενός ορθοπεδικού, αναρωτήθηκα με ποιον τρόπο έπρεπε να του απευθυνθώ. Και σε ποια ειδικότητα έπρεπε να απευθυνθώ; Σε κάποιον ορθοπεδικό, όπως είχα συνηθίσει εξ απαλών ονύχων, ή σε κάποιον «ορθοπαιδικό» όπως ορίζουν οι κανόνες της νέας ορθογραφίας που επέβαλε η σύγχρονη γλωσσολογία. Σκέφτηκα λογικά. Ο ορθοπαιδικός, βάσει της ετυμολογίας του κ. Μπαμπινιώτη, είναι ο ιατρός που φροντίζει για την ορθή συμπεριφορά του σκελετού των παίδων. Ομως, επειδή δεν είμαι παις, εδώ και πολλές δεκαετίες, έπρεπε να αναζητήσω μιαν άλλη ειδικότητα η οποία θα ανταποκρινόταν στις προδιαγραφές της ηλικίας μου. Για να είμαι ειλικρινής, στην πρώτη μας συνάντηση, παρότι το δεξί μου χέρι κρεμόταν σαν βλαμμένο είχα κάποια αμηχανία. «Δεν ξέρω αν πρέπει να απευθυνθώ σ’ εσάς ή σε κάποιον παιδίατρο», του είπα. Με καθησύχασε. «Ολοι κατά βάθος είμαστε παιδιά». Εριξε μια υπεροπτική ματιά στην ακτινογραφία του κατάγματος και αμέσως μετά, με τα δυο του χέρια, έστριψε τον βραχίονά μου. Ούρλιαξα από τον πόνο. «Μην κάνετε σαν παιδί», μου είπε. «Κι εσείς μην κάνετε σαν ορθοπαιδικός», του αντέτεινα. «Εγώ το ορθοπεδικός το γράφω με έψιλον». Ηταν η περίφημη «ανάταξη». Εφερε ο άνθρωπος τα δύο σπασμένα τεμάχια του βραχίονος σε ευθεία ώστε όταν κολλήσουν να αποκατασταθεί κατά το δυνατόν η προτεραία ισορροπία.

Τέλος πάντων. Η περιπέτεια απεδείχθη γόνιμη. Καθότι είχα σπάσει το δεξί μου χέρι, ανακάλυψα τις ικανότητες και του αριστερού. Ευτυχώς υπάρχει και το πληκτρολόγιο. Επειδή όμως μου αρέσει να γράφω και με το χέρι, στενοχωριόμουν διότι αυτό δεν ανταποκρινόταν. Κολύμπι στα ζεστά νερά του Πόρου, ασκήσεις, φυσικοθεραπεία και, εντέλει, μετά έξι μήνες πλήρης αποκατάσταση. Και τώρα που αισθάνομαι ξανά ότι είμαι ολόκληρος άνθρωπος, έχω την πολυτέλεια να ασχοληθώ με την ορθογραφία, κοινώς την ελληνική γραφή.

Advertisement

Η γλώσσα που μιλάμε και γράφουμε δεν είναι προϊόν γλωσσολογικών κανόνων. Αυτοί μπορεί να εντυπωσιάζουν σήμερα τους αδαείς επειδή οι ίδιοι έχουν απολέσει το αίσθημά της. Αναφέρομαι κυρίως στους καθηγητές της Μέσης Εκπαίδευσης, για τους οποίους είναι πολύ πιο εύχρηστο ένα λήμμα από τα λεξικά του κ. Μπαμπινιώτη απ’ ό,τι ένα κείμενο του Παπαδιαμάντη. Θα μου πείτε ξεκίνησα από ένα ζήτημα ορθογραφίας, μια λεπτομέρεια στο σημερινό φαινόμενο της αλαλίας. Θα σας απαντήσω ότι και αυτό έχει τη σημασία του. Αν γράφεις το ορθοπεδικός με έψιλον ή με -αι είναι ζήτημα νοοτροπίας. Δείχνει πώς αντιμετωπίζεις τη γλώσσα σου, είτε ως κληροδότημα που σου επιβάλλει το καθήκον να αξιοποιήσεις τον πλούτο του είτε ως ένα σύνολο από κανόνες που την υποβάλλουν στη βάσανο του Προκρούστη.

Θα πρέπει να αναρωτηθούμε κάποτε σε τι πραγματικά οφείλουμε τη σημερινή αλαλία. Την αδυναμία μιας κοινωνίας να εκφραστεί ακόμη και στη λεγόμενη μητρική της γλώσσα. Μήπως οφείλεται στην αποκοπή μας από το αποθεματικό της κεφάλαιο, τη λογοτεχνία; Και την επιδέξια υποκατάσταση της έλλειψης με τη μεθαδόνη της γλωσσολογίας; Για σκεφθείτε όμως. Οταν μιλάμε για τα ελληνικά σήμερα δεν μας έρχεται στον νου ούτε ο Σολωμός, ούτε ο Κάλβος, ούτε ο Βιζυηνός, ούτε ο Παπαδιαμάντης. Ο Μπαμπινιώτης μάς έρχεται, με όλον τον σεβασμό. Κοινώς, αλίμονο στα ελληνικά.