Οταν το Νοσοκομείο των Γρεβενών «έσβησε» τα φώτα

Μέσα σε μία τετραετία και με απλά βήματα, μείωσε την κατανάλωση του νερού κατά 70%, της ηλεκτρικής ενέργειας κατά 35% και της θέρμανσης κατά 50%. Κάτι τέτοιο, το έκανε «πρότυπο», ενώ πλέον διεκδικεί το Διεθνές Βραβείο Energy Globe. Τι λέει στο Protagon ο άνθρωπος πίσω από αυτό το επίτευγμα.

Μέσα σε τέσσερα χρόνια κατάφερε να «μαζέψει» το ενεργειακό αποτύπωμα αλλά και τις δαπάνες ενός ολόκληρου νοσοκομείου. Ο άνθρωπος αυτός δεν βρίσκεται στο εξωτερικό. Βρίσκεται στη χώρα μας, και δεν είναι άλλος από τον Βύρωνα Μπακαΐμη, ο οποίος ως Προϊστάμενος της Τεχνικής Υπηρεσίας του Νοσοκομείου Γρεβενών είχε μια «ιδέα»: να εφαρμόσει ένα σχέδιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη του νοσηλευτικού ιδρύματος. Το ένστικτό του ήταν σωστό. Η πρωτοβουλία του πέτυχε, με τον χρόνο γιγαντώθηκε, και απέδωσε καρπούς οδηγώντας στην εξοικονόμηση 850.000 ευρώ, αλλά και στην βράβευση του νοσοκομείου με το Εθνικό Βραβείο Energy Globe Ελλάδας 2017 για την τετραετία 2012-2016.

Συγκεκριμένα, μέσα σε μία τετραετία και με απλά βήματα, το νοσοκομείο μείωσε την κατανάλωση του νερού κατά 70%, της ηλεκτρικής ενέργειας κατά 35% και της θέρμανσης κατά 50%. Κάτι τέτοιο, το έκανε «πρότυπο», ενώ πλέον διεκδικεί το Διεθνές Βραβείο Energy Globe, το οποίο θα απονεμηθεί στις 16 Ιανουαρίου 2018 στο πλαίσιο ειδικής εκδήλωσης που θα λάβει χώρα στην Τεχεράνη, στο Ιράν.

«Διορίστηκα στο Δημόσιο το 2010, έπειτα από 10 χρόνια στο εξωτερικό και στην Αθήνα. Αν και στο παρελθόν είχα ασχοληθεί περισσότερο με τηλεπικοινωνίες, το γεγονός ότι έζησα στο εξωτερικό και εργάστηκα σε μεγάλες εταιρείες με βοήθησε κυρίως ως προς τον τρόπο σκέψης. Θεωρώ ότι όλο αυτό σε κάνει να βλέπεις κάποια πράγματα από άλλη οπτική γωνία και αντιλαμβάνεσαι ότι υπάρχουν δυνατότητες γύρω μας, αλλά και στον καθέναν μας ξεχωριστά, τις οποίες μπορούμε να ”ξεκλειδώσουμε”», λέει.

Ηλεκτρολόγος μηχανικός, ο ίδιος, με μεταπτυχιακές σπουδές στις Τηλεπικοινωνίες, στην Πληροφορική και την λήψη αποφάσεων και στην Διοίκηση Επιχειρήσεων, έχει εργαστεί σε μεγάλους κολοσσούς Τηλεπικοινωνιών στο εξωτερικό και στην Ελλάδα. Η ισχυρή περιβαλλοντική πολιτική των εταιρειών αυτών άλλωστε σε συνδυασμό με την δική του εσωτερική ανησυχία ήταν αυτά που τον παρακίνησαν στο να κάνει τη σκέψη του πράξη και να αναλάβει δράση.

«Στο νοσοκομείο, σε πρώτη φάση, ασχολήθηκα με το νερό. Διαπίστωσα ότι υπήρχε πολύ μεγαλύτερη κατανάλωση από αυτήν που θα δικαιολογούνταν, οπότε άρχισα να το ψάχνω. Η αλήθεια είναι ότι δεν υπήρχε κανένα αρχείο σχετικά με την κατανάλωση του νερού, ποια θα έπρεπε να είναι αυτή και το τι πληρώναμε μέχρι τότε. Σε αυτό σύντομα προστέθηκαν η κατανάλωση του ηλεκτρικού ρεύματος και του πετρελαίου. Σε συνεννόηση με κάποιους συναδέλφους στην Τεχνική Υπηρεσία λοιπόν, καθίσαμε, μελετήσαμε και σχεδιάσαμε κάποιες παρεμβάσεις. Ξεκινήσαμε με μικρές πρωτοβουλίες αρχικά, οι οποίες όμως σιγά-σιγά οδήγησαν σε ένα ολοκληρωμένο έργο εξοικονόμησης για το νοσοκομείο» περιγράφει ο ίδιος.

Στην περίπτωση του νερού συγκεκριμένα, υπογραμμίζει ότι αρχικά έγιναν τα απολύτως απαραίτητα: επισκευές και δράσεις με κόστος της τάξεως των 500 ευρώ, οι οποίες όμως σε ετήσιο επίπεδο ήταν ικανές να σώσουν 30.000-50.000 ευρώ.

«Ομολογώ ότι στην αρχή δεν υπήρχε η υποστήριξη που θα περίμενε κανείς, ίσως γιατί ο κόσμος δεν καταλάβαινε τι θέλαμε να κάνουμε. Γιατί καλά τα ακούμε π.χ. στην τηλεόραση, στην καθημερινότητα όμως είναι αλλιώς τα πράγματα. Δυστυχώς, σε όποιες περιπτώσεις θέλαμε να κάνουμε κάποιες πιο συγκροτημένες παρεμβάσεις, η Διοίκηση δεν μπόρεσε να μας βοηθήσει. Ήταν λίγο θέμα κατανόησης, και θέμα προϋπολογισμού – αν και δεν μιλάμε για προϋπολογισμό των 5.000-10.000 ευρώ, αλλά για πολύ μικρότερα ποσά. Από την άλλη πλευρά, καταλαβαίνω ότι την περίοδο 2012-2013 το νοσοκομείο βρισκόταν σε μια ενδιάμεση κατάσταση, οπότε ήταν ενδεχομένως δύσκολο να βρεθούν τα χρήματα».

«Προχωρήσαμε λοιπόν σε εύκολες λύσεις από άποψη υλοποίησης. Αντικαταστήσαμε, π.χ. τα φλοτέρ στις δεξαμενές υδροδότησης του νοσοκομείου τα οποία ήταν χαλασμένα και μειώσαμε τις διαρροές που υπήρχαν είτε σε μικρές βρύσες, είτε σε άλλα σημεία που οφείλονταν σε σπασίματα σωλήνων. Όλα αυτά βέβαια έγιναν, αφού είχαμε προηγουμένως καταγράψει σε εβδομαδιαία βάση τις ενδείξεις του υδρομέτρου του νοσοκομείου, για να ξέρουμε ποια ακριβώς ήταν η κατανάλωση» αναφέρει.

Στη συνέχεια, ενημερώθηκε το προσωπικό, από το οποίο ζητήθηκε να κλείνει τις βρύσες και να ειδοποιεί για τυχόν διαρροές ή βλάβες. «Σε επόμενη φάση, περάσαμε στη θέρμανση και στην ψύξη, και χρησιμοποιήσαμε ένα σύστημα ελέγχου (BMS) το οποίο εφαρμόζεται για τη διαχείριση κτιρίων. Μέσω αυτού ορίσαμε χρονοπρογραμματισμό στις τοπικές και στις κεντρικές μονάδες προκειμένου να μην λειτουργούν όλο το 24ωρο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι αυτό της πτέρυγας της Διοίκησης, όπου το ωράριο εργασίας είναι 07:00-15:00, Δευτέρα με Παρασκευή. Ρυθμίσαμε λοιπόν το σύστημα ώστε να σβήνει το απόγευμα, τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες. Απομονώσαμε χώρους (όπως π.χ. αποθήκες) οι οποίοι δεν χρειάζονταν θέρμανση ή ψύξη, σβήσαμε τα φώτα. Ο εξωτερικός φωτισμός δεν λειτουργούσε όλο το 24ωρο το καλοκαίρι, αλλά ενεργοποιούνταν γύρω στις 21:00 και παρέμενε αναμμένος μέχρι τις 6:00 το πρωί» μας επισημαίνει.

«Ακόμα, παρατηρήσαμε ότι η παραγωγή του ατμού σε συνάρτηση με τα πλυντήρια και τον κλίβανο του νοσοκομείου, λειτουργούσαν ασυγχρόνιστα. Ρυθμίζοντας την παράλληλη λειτουργία τους, καταφέραμε να διοχετεύουμε τον ατμό με τέτοιο τρόπο ώστε να ικανοποιούνται επαρκώς οι ανάγκες του νοσοκομείου».

Όλα αυτά, παραδέχεται ο ίδιος, ήταν τα αυτονόητα. Ήταν αυτά που μπορούμε να κάνουμε και στο σπίτι μας χωρίς να χρειάζονται πολλά χρήματα. Και μπορεί να χρειάστηκαν εξειδικευμένες γνώσεις για την εφαρμογή ενός τέτοιου σχεδίου, αλλά αυτό που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία της όλης προσπάθειας ήταν η σωστή ενημέρωση των εργαζομένων του νοσοκομείου και η συνεργασία μεταξύ τους για έναν κοινό στόχο.

«Για εμένα ήταν περισσότερο θέμα θέλησης, αποφασιστικότητας και συνολικής προσπάθειας» μας λέει ο κ. Μπακαΐμης, εμφανώς υπερήφανος. «Από το 2014 και μετά, η Διοίκηση έδειξε να συμμερίζεται την προσπάθεια που γινόταν χωρίς όμως να συμβάλει για την εκτόξευσή της. Θα περίμενα κάτι παραπάνω, για να είμαι ειλικρινής. Στον ιδιωτικό τομέα για παράδειγμα, μια αντίστοιχη Διοίκηση θα εκμεταλλευόταν τα αποτελέσματα αυτά για την προβολή του Νοσοκομείου, για την ανάδειξη του τόπου των Γρεβενών, αλλά και για την προσέλκυση νέων χρηματοδοτήσεων για μελλοντικά προγράμματα και δράσεις».

Η υλοποίηση του εντυπωσιακού ενεργειακού «μαζέματος» του Νοσοκομείου Γρεβενών δεν πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια χρηματοδότησης ή άλλου προγράμματος. Οι περισσότερες παρεμβάσεις ήταν καθημερινές αλλά συντονισμένες μεταξύ τους ώστε να έχουν απόδοση στον χρόνο. «Επρόκειτο για δαπάνες της τάξεως των 10.000 ευρώ σε βάθος τετραετίας – όσο δηλαδή τα λειτουργικά έξοδα και τα υλικά που έτσι κι αλλιώς θα αγοράζαμε. Δεν ήταν κάτι πλέον της κανονικής λειτουργίας του νοσοκομείου. Το όφελος ωστόσο από την όλη προσπάθεια ήταν σαφέστατα πολύ μεγάλο, καθώς εξοικονομήθηκαν 850.000 ευρώ. Τα προβλήματα που συνάντησα με έκαναν πιο δυνατό και επίμονο στο να συνεχίσω. Στο τέλος της ημέρας δεν ήταν μόνο οι εξοικονομήσεις. Ήταν και το γεγονός ότι από τη στιγμή που το σχέδιό μας άρχισε να αποδίδει, παρατηρήσαμε μια στροφή ως προς την στάση και την συμπεριφορά του προσωπικού του νοσοκομείου – από τον απλό νοσηλευτή μέχρι την Διοίκηση. Εγώ αυτό κρατάω: ότι αυτά τα μικρά βήματα οδηγούν μεν στη βελτίωση της καθημερινότητάς μας, αλλά περισσότερο στην βελτίωση του καθενός μας προσωπικά».

Μέσα στο καλοκαίρι και με τη βοήθεια του προγράμματος ΕΟΧ (Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος), το νοσοκομείο απέκτησε ένα φωτοβολταϊκό και ένα ηλιοθερμικό σύστημα και αντικατέστησε μέρος των λαμπτήρων των εγκαταστάσεων με νέους, τύπου LED. Όλα αυτά αναμένεται να συμβάλουν στην περαιτέρω εξοικονόμηση δαπανών.

Ο κ. Μπακαΐμης  πλέον εργάζεται στην Τεχνική Διεύθυνση της 3ης Υγειονομικής Υπηρεσίας Μακεδονίας, στον Τομέα Ηλεκτρομηχανολογικών. Έχει προγραμματίσει το ταξίδι του για την Τεχεράνη όπου ελπίζει στη διεθνή, αυτή τη φορά, διάκριση, αλλά παρόλα αυτά δεν επαναπαύεται. Έχει ήδη ξεκινήσει μια άτυπη προσπάθεια αξιολόγησης των Κέντρων Υγείας που εμπίπτουν στην δικαιοδοσία του εποπτεύοντος φορέα και αυτό το διάστημα πραγματοποιεί επισκέψεις, καταγράφοντας την κατάσταση που επικρατεί. Είναι «ετοιμοπόλεμος» για να μεταδώσει την περιβαλλοντική του συνείδηση και την εμπειρία του και σε άλλους. Γιατί, όπως λέει και ο ίδιος, ο καθένας από εμάς μπορεί να κάνει τη διαφορά συμβάλλοντας με τον τρόπο του σε μια ευρύτερη προσπάθεια.

Αρκεί μόνο να το θέλουμε!