ΠΩΣ ΕΓΡΑΨΑ ΤΙΣ «17 ΚΛΩΣΤΕΣ» – Ο συγγραφέας Πάνος Δημάκης μιλάει για το βιβλίο του «17 κλωστές»

Ενδελεχής έρευνα χρειάστηκε για να καταγραφεί η μαζική δολοφονία.

Η ιστορία με συγκλόνισε και γεννήθηκαν μέσα μου πλείστα συναισθήματα σχετικά με την ηθική, την ελεύθερη βούληση και τη διασπορά ψευδών ειδήσεων.

Το 2018 ο Πάνος Δημάκης έκανε διακοπές στα Κύθηρα, τον αγαπημένο του θερινό προορισμό. Τυχαία, σε σπίτι φίλων στο χωριό Καλοκαιρινές, κάποιος του διηγήθηκε την ιστορία ενός φρικτού εγκλήματος που είχε συμβεί εκεί πριν από σχεδόν 110 χρόνια με δράστη έναν φιλήσυχο τσαγκάρη, τον Καστελάνη. Η οικογένεια του αφηγητή ήταν απόγονοι ενός από τα θύματα. Αυτή η μαζική δολοφονία δεκαπέντε ανθρώπων, η μεγαλύτερη στην ελληνική ιστορία, θυμάται, «με άφησε ενεό με τη σκληρότητά της και τις φοβερές συμπτώσεις».

Μέσα σε ένα μήνα είχε αποφασίσει να μεταφέρει την ιστορία στο χαρτί, γιατί, λέει, «αφενός με συγκλόνισε και αφετέρου γεννήθηκαν μέσα μου πλείστα συναισθήματα σχετικά με την ηθική, τη μοίρα, την ελεύθερη βούληση και τη διασπορά ψευδών ειδήσεων. Γι’ αυτό έπλασα πολλούς χαρακτήρες, όπως η Αννα και η Ρόζα και οι γονείς του δράστη, για να μιλήσω γι’ αυτά τα ζητήματα». Πριν αρχίσει να γράφει τις «17 κλωστές» (εκδ. Κάπα εκδοτική), έκανε ενδελεχή έρευνα τόσο για την υπόθεση του Καστελάνη όσο και για τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες, την ανθρωπογεωγραφία και τη ζωή στο νησί το μακρινό 1909. Μελέτησε εφημερίδες της εποχής, συγκέντρωσε μαρτυρίες από ανθρώπους του νησιού και αξιοποίησε γραπτές μαρτυρίες που συνέλεξε τη δεκαετία του 1970 η κυρία Ελένη Χάρου, φιλόλογος και ερευνήτρια της ιστορίας του νησιού. «Επρεπε να κάνω έρευνα για τις συνήθειες της εποχής, τα φαγητά, τη διάλεκτο, την αρχιτεκτονική, τις ενδυμασίες κ.λπ. Τα Κύθηρα του 1909 δεν είναι τόσο γνωστά όσο άλλα νησιά του Ιονίου. Για παράδειγμα, η Ζάκυνθος είχε έναν Ξενόπουλο, που μας έχει αφήσει ζωηρές περιγραφές της εποχής».

Χρειάστηκε περίπου 19 μήνες, μαζί με τις διορθώσεις, για να ολοκληρώσει τις «17 κλωστές». Η σκιαγράφηση της προσωπικότητας του πρωταγωνιστή δεν ήταν εύκολο εγχείρημα. «Επειδή δεν μπορούσα να γνωρίζω τον πραγματικό του χαρακτήρα, βασιζόμενος και σε κάποιες πτυχές που διαφαίνονταν από την παραδεδομένη εξιστόρηση, έπλασα έναν ήρωα που είχε τους δικούς του προσωπικούς δαίμονες, κυρίως μια ανασφάλεια και μια διάχυτη ανάγκη να γίνεται αποδεκτός από τους άλλους. Δεν του έδωσα συγχωροχάρτι για το ειδεχθέστατο έγκλημα που διέπραξε, ούτε τον ηρωοποίησα, όμως τον πόνεσα και επιχείρησα να ανιχνεύσω τις δικές του ευθύνες, αλλά και της κοινωνίας».

Πώς όμως υποδέχτηκαν οι κάτοικοι του νησιού το βιβλίο του; Πώς αντέδρασαν στο ανασκάλεμα αυτής της παλιάς φρικτής ιστορίας; «Πολλοί δεν την ήξεραν και την έμαθαν με το βιβλίο. Είναι πολύ παλιά ιστορία, που στο μυαλό κάποιων νεότερων επιζούσε σχεδόν σαν παραμύθι. Ολη η τοπική κοινωνία με αγκάλιασε από την πρώτη στιγμή», σημειώνει ο Πάνος Δημάκης. «Από την αρχή κατάλαβαν ότι χειρίστηκα το θέμα με πολύ σεβασμό, χωρίς να κατηγορώ το ίδιο το νησί, μιας και αυτό θα μπορούσε να συμβεί σε οποιοδήποτε άλλο μέρος. Αλλωστε, πάμπολλες φορές μια κοινωνία δημιουργεί τέρατα με το να τα απομονώνει και μετά να τους επιρρίπτει ευθύνες και κατηγορίες. Ειδικά, πλέον με τα σόσιαλ μίντια κατακρεουργούνται καθημερινά συνειδήσεις και ζωές. Με τον ίδιο ενθουσιασμό υποδέχτηκαν οι Κυθήριοι το τηλεοπτικό συνεργείο και, μάλιστα, 600 ντόπιοι πήραν μέρος στα γυρίσματα!».

Αλλωστε, ο βιβλιοπώλης του νησιού, Εμμανουήλ Π. Καλλίγερος, μας λέει ότι ήταν αυτός που έδωσε το βιβλίο στη Μιρέλλα Παπαοικονόμου, η οποία ανέλαβε τη διασκευή του σε τηλεοπτικό σενάριο με την Κάτια Κισσονέργη για τη σειρά «17 κλωστές», που προβάλλεται από την Cosmote TV. Ο ίδιος ο Δημάκης συμμετείχε στη δημιουργική διαδικασία ορίζοντας τον χρόνο κατά τον οποίο εκτυλισσόταν η κάθε σκηνή, εξηγεί, αλλά και συμβάλλοντας με σχόλια σχετικά με το πώς αποδίδονταν κάποιοι χαρακτήρες. Κάποια από τα σχόλιά του, διευκρινίζει, εισακούστηκαν. «Οσο για τα γυρίσματα, ήμουν στο νησί για δύο εβδομάδες τον περασμένο Μάιο και εκτός του ότι παίζω κι εγώ σε έναν μικρό, χαρακτηριστικό ρόλο στο τελευταίο επεισόδιο, είχα τη χαρά να παρακολουθήσω τα γυρίσματα σε διάφορες τοποθεσίες, κάτι εξαιρετικά συγκινητικό για ένα συγγραφέα».

Ο Πάνος Δημάκης έχει εργαστεί για πολλά χρόνια ως καθηγητής ξένων γλωσσών, είναι μανιώδης παίκτης τηλεπαιχνιδιών – έχει δηλώσει ότι έχει κερδίσει συνολικά 200.000 ευρώ από τη συμμετοχή του σε διάφορα τηλεπαιχνίδια, όπως το «Θησαυροφυλάκιο», οι «Κληρονόμοι», το «Still Standing», ενώ εξακολουθεί να εμφανίζεται για τρίτη σεζόν στο πλάι της Μαρίας Μπεκατώρου στο καθημερινό τηλεπαιχνίδι γνώσεων του Mega «The Chase» ως «Γεράκι».

Εχει επίσης σταθερή παρουσία στον χώρο του βιβλίου, ως επιμελητής και μεταφραστής –έχει μεταφράσει στα αγγλικά τον «Καπετάν Μιχάλη» και τον «Ανήφορο» του Νίκου Καζαντζάκη για τις εκδόσεις Καζαντζάκη–, έχει συγγράψει δύο λεξικά και το μυθιστόρημα «Το ποτάμι των χιλίων τυφλών», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα και πρόκειται και αυτό να μεταφερθεί στην τηλεόραση, ενώ έχει και το δικό του podcast για την ελληνική γλώσσα με τίτλο «Χίλιες και μία λέξεις». Το τρίτο του μυθιστόρημα αναμένεται να κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο, επίσης από τη Διόπτρα.