Πώς θα είναι το ψηφιακό μας μέλλον κ. υπουργέ;

Ο Κυριάκος Πιερρακάκης είναι, κατά κάποιον τρόπο, το wonder boy της κυβέρνησης. Δικαίως θεωρείται ένας πολύ πετυχημένος υπουργός της καθώς στον τομέα ευθύνης του απέδωσε έργο που είναι ορατό, απτό, από τον μέσο πολίτη. Όλοι έχουμε χρησιμοποιήσει, λίγο ή πολύ, κάποια από τις υπηρεσίες που διατίθενται μέσω του gov.gr.

Για την περίπτωση του μπορείς να πεις ότι πρόκειται για τον κατάλληλο άνθρωπο στη σωστή θέση. Όχι για το πλέγμα γνώσεων που διαθέτει -αυτά ενδεχομένως τα έχουν και άλλοι. Αλλά για το επιτελικό και επιχειρησιακό μάνατζμεντ που εφαρμόζει σε μία σειρά δράσεων που μπορούν να ξεκινούν από τα αυτονόητα, αλλά εκτείνονται σε περιβάλλον 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης.

Ο Πιερρακάκης δεν είναι εκλεγμένος. Ίσως για αυτό κάνει πολιτική όπως θα έπρεπε να γίνεται. Με νοοτροπία start up επιχείρησης. Η λογική λέει ότι στις επόμενες εκλογές θα πολιτευτεί, αν και ο ίδιος δεν θέλει να μιλάει για αυτό, αναγνωρίζοντας ότι πρόκειται για ένα «εισιτήριο» που χορηγείται από τον Πρωθυπουργό. Και αφού δεν κάναμε πολιτική κουβέντα, προσπάθησα να καταλάβω μερικά από τα τεχνικά και επιχειρησιακά του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Ο απολογισμός του ενός χρόνου gov.gr είναι αναμφισβήτητα θετικός, σε αυτό συμφωνούν όλοι, είναι κάτι που ο πολίτης το διαπιστώνει καθημερινά. Θα ήθελα να ξεχωρίσετε το έργο που θεωρείτε ως τη μεγαλύτερη επιτυχία του υπουργείου, αλλά και αυτό που στέκεται ως μεγάλη εκκρεμότητα, ως σημαντικό στοίχημα. 

Εντάξει, το gov.gr ως ένα πλέγμα έργων είναι, πράγματι, μία σημαντική επιχειρησιακή επιτυχία καθώς πάνω του χτίζονται εφαρμογές που αλλάζουν την καθημερινότητα του πολίτη, κάνουν τη ζωή του πιο εύκολη. Σήμερα, θα ξεχώριζα το έργο του εμβολιασμού, καθώς υπηρετήσαμε έναν στρατηγικό στόχο και δείξαμε επιχειρησιακή ετοιμότητα. Πετύχαμε εκεί που πολλές χώρες δεν τα κατάφεραν. Τώρα όσον αφορά τις εκκρεμότητες ή, αν θέλετε, το επιχειρησιακό απωθημένο, θα έλεγα ότι είναι το πολύπλοκο έργο της ηλεκτρονικής έκδοσης των συντάξεων, για το οποίο είμαι σίγουρος ότι θα το πετύχουμε, είναι μία γοητευτική πρόκληση. Ασφαλώς υπάρχει και ο Αριθμός Πολίτη που θα μπει στις νέες ταυτότητες. Είχαμε πολλούς αριθμούς, τώρα θα έχουμε μόνο έναν. Σε αυτό μας βοηθά πολύ και η επιχείρηση εμβολιασμού καθώς έτσι ενοποιούμε μητρώα.

Εύλογα μου έρχεται να ρωτήσω το εξής: θα υπάρχει κάποιος από το κράτος που θα μπορεί να πληκτρολογήσει σε ένα τερματικό τον Αριθμό ενός ατόμου και να δει τα πάντα; 

Οχι. Κατηγορηματικά όχι. Άλλωστε αυτό απαγορεύεται. Η ουσία στο όλο εγχείρημα είναι να δεις τα πράγματα ανάποδα. Να μη βλέπεις, δηλαδή, πώς οι τεχνολογίες διευκολύνουν το κράτος, αλλά πρωτίστως πώς εξυπηρετούν τον πολίτη. Το να «μιλάνε» μεταξύ τους όλα τα μητρώα θα ήταν λάθος, εκτός και αν το ζητήσει ο πολίτης. Αλλα πρέπει να μπορεί να δει η Εφορία, άλλα η Ασφάλιση, άλλα το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Η νέα ταυτότητα θα γίνει το ασφαλές κλειδί για να ψηφιοποιήσουμε πιο «βαριές» υπηρεσίες, επιτρέποντας παράλληλα στον πολίτη να γνωρίζει ποιος βλέπει και τι βλέπει. Συνεπώς το σωστό ερώτημα είναι πώς μπορεί ο πολίτης να εξυπηρετείται καλύτερα, πάντα με τη συγκατάθεση του. Να βάλουμε κάτω τα γραφειοκρατικά γεγονότα στη ζωή ενός πολίτη και να δούμε πώς θα μειώσουμε τις ουρές και τις ώρες που απαιτεί η διευθέτηση κάποιων πράξεων. Ουσιαστικά ακολουθούμε το εσθονικό μοντέλο όπου μπορείς από το σπίτι σου να κάνεις τα πάντα, εκτός από το να παντρευτείς, να χωρίσεις και να αγοράσεις ακίνητο.

Πού βρίσκονται όλα αυτά τα δεδομένα; Και πόσο ασφαλή είναι εκεί που βρίσκονται; Είναι όλα εδώ στην Ελλάδα ή χρησιμοποιούμε και ιδιωτικές υπηρεσίες cloud; 

Μέχρι το 2019 υπήρχε μία άλλη κουλτούρα στο Δημόσιο όπου το κάθε υπουργείο είχε τους δικούς του σέρβερ. Φανταστείτε ότι υπήρχε site υπουργείου που «στεγαζόταν» σε έναν φορητό υπολογιστή! Ξεκινήσαμε τη μεταφορά όλων των υπηρεσιών στις κεντρικές υποδομές cloud στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων. Στη συνέχεια νομοθετήσαμε ώστε να μπορούν οι υπηρεσίες να χρησιμοποιούν και υπηρεσίες cloud στο εξωτερικό. Αντιλαμβανόμαστε πλέον την πληροφορική ως υπηρεσία και συνεπώς αλλάζει το μοντέλο αγοράς εξοπλισμού. Έτσι σήμερα, τα κρίσιμα δεδομένα βρίσκονται εδώ, σε εθνικές υποδομές, ενώ για τα υπόλοιπα υπάρχει η δυνατότητα αποθήκευσης του σε ιδιωτικές υπηρεσίες cloud.

Τα έργα πληροφορικής καταλαμβάνουν σημαντικό ποσοστό από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης. Τι ποσοστό αυτών των κονδυλίων θα πάει σε ελληνικές εταιρείες και τι θέσεις εργασίες θα δημιουργηθούν;

Ακριβείς προβλέψεις δεν μπορούν να γίνουν αυτή τη στιγμή καθώς πρέπει να μεσολαβήσουν διαγωνισμοί. Είναι όμως γνωστό όχι έχουμε πολλές και καλές εταιρείες πληροφορικής που, ακόμα και αν χρησιμοποιούν ξένο λογισμικό, καινοτομούν με τις αλλαγές και τις προσαρμογές που κάνουν. Μία μελέτη που έχω στα χέρια μου δείχνει ότι μέχρι το 2030, μέσα από έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και το 5G, θα έχουν δημιουργηθεί 69.000 θέσεις εργασίας με προστιθέμενη αξία ύψους 12 δισ. Ευρώ. Μη ξεχνάμε ότι το 20% των πόρων του Ταμείου θα διατεθεί σε ψηφιακά έργα που, όταν θα έχουν υλοποιηθεί, η χώρα θα έχει αλλάξει επίπεδο στις υποδομές. Είναι ένα Σχέδιο Μάρσαλ και ειδικά στον ψηφιακό τομέα θα λειτουργήσει ως βατήρας για ένα τεράστιο άλμα στο μέλλον.

Έχω όμως την αίσθηση ότι όλη αυτή η μετάβαση αφορά κυρίως τους διεθνείς τεχνολογικούς κολοσσούς…

Κοιτάξτε, είναι δεκάδες οι εταιρείες, ξένες και ελληνικές. Εμείς εξετάζουμε τι δουλεύει γρήγορα και καλά. Δεν κοιτάζουμε το χρώμα της γάτας, αλλά να πιάνει ποντίκια. Και πρέπει να τρέξουμε. Το 2019 ήμασταν πολύ πίσω σε όλους τους ψηφιακούς δείκτες. Τώρα έχουμε ένα υπουργείο με start up κουλτούρα, προσωπικό ενδιαφέρον του Πρωθυπουργού και την πανδημία που δρα ως επιταχυντής. Επίσης η καινοτομία δεν είναι ταυτόσημη με την εφεύρεση. Μπορείς να φέρεις ένα ξένο λογισμικό και να κάνεις τόσες αλλαγές, ώστε να καινοτομήσεις. Τα επόμενα χρόνια θα γίνει μία τεράστια μετατόπιση εργατικού δυναμικού προκειμένου να υλοποιηθούν τα έργα από το Ταμείο Ανάκαμψης, η ελληνική αγορά θα μεγαλώσει και σίγουρα θα δούμε να επιστρέφουν μηχανικοί από το εξωτερικό.

Η επιχείρηση εμβολιασμού σχεδιάστηκε από τεχνικούς του υπουργείου ή από συνεργαζόμενες εταιρείες;

Από μεικτές ομάδες, με την ευθύνη να ανήκει φυσικά σε μας. Ήταν η πιο δύσκολη άσκηση των καιρών μας καθώς έπρεπε να ληφθεί υπόψη η ιδιαιτερότητα με την αποθήκευση του εμβολίου, η απόφαση μας να μη χρησιμοποιήσουμε call center (που ήταν σοφή απόφαση), η αξιοποίηση των φαρμακείων, αλλά και η διάθεση τεχνολογικών εργαλείων στον εμβολιαστή. Για να υλοποιηθεί αυτό τόσο γρήγορα, χρειάστηκε να δουλεύουν μεικτές ομάδες σε ολονυχτίες. Αυτές οι ομάδες έβγαλαν τεράστια διάθεση και μεράκι, το έβλεπες τις μικρές ώρες της νύχτας όταν δεν σταματούσαν να δουλεύουν. Αυτή η δουλειά, λοιπόν, σε συνδυασμό με την άυλη συνταγογράφηση μας επέτρεψαν να πετύχουμε εκεί που άλλες χώρες δεν τα κατάφεραν τόσο καλά.

Μήπως είναι λίγο πρόωρα και υπερβολικά αυτά που λέγονται για το 5G; Για να αναπτυχθεί ως υπηρεσία χρειάζεται ένα πολύ πυκνό δίκτυο εταιρειών και υπάρχουν και εύλογες ανησυχίες για την ακτινοβολία που θα εκπέμπεται…

Να ξεκινήσω από την ακτινοβολία. Στην Ελλάδα η εκπομπή ακτινοβολίας είναι στο 70% των διεθνών ορίων. Στο δε αστικό δίκτυο, το ποσοστό πέφτει στο 60% λόγω σχολείων και νοσοκομείων. Έχουμε 16.500 κεραίες σε 14.500 σημεία. Κάθε χρόνο ελέγχονται περίπου 2.600 κεραίες. Στην τελευταία μέτρηση ήταν μόλις 4 πάνω από το όριο. Τώρα, όσον αφορά το 5G, η Ελλάδα έκανε μία από τις καλύτερες δημοπρασίες παγκοσμίως. Υπήρχαν δύο βασικοί δρόμοι. Αυτός που ακολούθησε η Γερμανία, που έδωσε έμφαση στα έσοδα και αυτός που υιοθετεί η Κίνα, που την ενδιαφέρει η γρήγορη ανάπτυξη. Εμείς δημοπρατήσαμε όλες τις μπάντες, κάναμε δηλαδή τετραπλή δημοπρασία, ώστε να υπάρξει σαφήνεια στην αγορά. Υπενθυμίζω ότι τα έσοδα της δημοπρασίας πηγαίνουν στην εξυπηρέτηση του χρέους. Από αυτά δεσμεύσαμε το 25%, δηλαδή 93 εκατομμύρια που θα διατεθούν στην έρευνα και στη χρηματοδότηση εφαρμογών πάνω στο 5G. Eίμαστε η μοναδική χώρα που το έκανε γιατί αναγνωρίζουμε ότι το 5G θα είναι το νευρωνικό δίκτυο πάνω στο οποίο θα προσαρμοστεί πλήθος δραστηριοτήτων που θα δημιουργήσουν οικονομίες κλίμακας.

Με τι εξοπλισμό θα γίνει; Αποκλείονται τελικά οι Κινέζοι;

Κάθε εταιρεία θα επιλέξει τον δικό της εξοπλισμό, όμως είναι κοινή ευρωπαϊκή γραμμή για την προμήθεια εξοπλισμού από την Ευρώπη. Υπάρχουν εταιρείες που τοποθετούν μη ευρωπαϊκό εξοπλισμό στις κεραίες, αλλά ο πυρήνας του δικτύου εξυπηρετείται αποκλειστικά από ευρωπαϊκό εξοπλισμό.

Μιλώντας για εταιρείες θα ήθελα να σας ρωτήσω αν ανησυχείτε για την ισχύ που αποκτούν οι διεθνείς τεχνολογικοί κολοσσοί που, σε αρκετά πεδία δραστηριοτήτων, ασκούν πλέον πίεση στα κράτη…

Αυτό βρίσκεται στον πυρήνα του ευρωπαϊκού σκεπτικού που δεν θέλει ψηφιακά μονοπώλια. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεμελιώσει τον χαρακτήρα της ως ρυθμιστική δύναμη. Ο GDPR ήταν μόνο ένα αρχικό βήμα. Θα ακολουθήσουν πολύ σημαντικές παρεμβάσεις με φιλοσοφία που λέει ότι τα εργαλεία τα ορίζουμε εμείς, δεν ορίζουν αυτά εμάς.

Μπαίνοντας στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση, τι πρέπει να αλλάξουμε στην Παιδεία;

Είναι η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου. Κάθε παιδί που γεννιέται τώρα στην Ευρώπη, έχει 50% πιθανότητες να ζήσει πάνω από εκατό χρόνια. Και θα ζήσει αυτά τα χρόνια σε περιβάλλον ραγδαίων αλλαγών. Φανταστείτε, ας πούμε, τι αλλαγές θα φέρει στις μεταφορές η αυτόνομη οδήγηση. Οι παλαιότερες γενιές μεγάλωσαν με ένα μοντέλο ζωής τριών φάσεων. Εκπαίδευση, δουλειά, σύνταξη. Αυτό τελείωσε. Τα σημερινά παιδιά θα αλλάξουν καριέρα δύο και τρεις φορές. Εκ των πραγμάτων, η Παιδεία οφείλει, τουλάχιστον σε υψηλό επίπεδο, να στραφεί στην εξειδίκευση…

PC ή Mac; Αndroid ή iphone;

Αυτό δεν μου επιτρέπεται να το πω. Μπορείτε, βέβαια, να το δείτε, αλλά σας παρακαλώ μην το γράψετε…