Τα Άγρια Χόρτα της ελληνικής γης: Τα είδη, η σωστή αξιοποίηση, οι θεραπευτικές ιδιότητες

Η κουβέντα μας στέκεται για λίγο στο ζόχο, αλλιώς ζοχιά ή ζοχάρια. Έχει γαλακτώδη χυμό και μπορεί άγριος να φθάσει μέχρι το ένα μέτρο, εάν το έδαφος είναι πολύ θρεπτικό. Ακόμη και σε πετρώδη μέρη, που όπως τονίζει η Χαρίκλεια κάνει το φυτό πιο πλούσιο σε βιταμίνες και πιο νόστιμο. Η γεύση του είναι πιο γλυκιά σε σύγκριση με το πικρό ραδίκι. Αν φύεται σε σκιά γίνεται πιο ανοιχτόχρωμο, ενώ σε ήλιο πιο κόκκινο. Γι’ αυτό μπορεί να διαφέρει αρκετά σε εμφάνιση και να μπερδεύει τους επίδοξους συλλέκτες. Ο ζόχος είναι ένα από τα άγρια χόρτα που τρώγεται και τελείως ωμό.

Αναφέρεται, επίσης, στις βρούβες που είναι ένα πικάντικο προς το πικρό φυτό, συλλέγεται όταν είναι καθιστό και πριν ανθίσει παίρνουμε τα βλαστάρια, για βραστή σαλάτα.

Η σταρίδα είναι ένα όμορφο φυτό με οδοντωτό φύλλο. Η τσουτσουμίδα ξεχωρίζει από τις κίτρινες μαργαρίτες, μερικές φορές και άσπρες, που έχει για άνθη. Με υπέροχο άρωμα, τρώγεται ωμό, σε πίτες, φρικασέ ή σε «τσιγαρίδια» όπως το αντίστοιχο σπανακόριζο, αλλά με ποικιλία άγριων χόρτων. Τα 2 είδη χοιροβοτάνου, με τα χαρακτηριστικά μακρόστενα χνουδωτά φύλλα ή τον οδοντωτό σχηματισμό που έχει περισσότερα αγκάθια, βγαίνουν επίσης σε αφθονία.

Και η λίστα μας συνεχίζει με το καριζόνι, που συναντάμε 2 τύπους, έχει τρυφερά φύλλα που μοιάζουν σαν φύλλα σέλινου ή μαϊντανού. Ο σταφυλιώνας είναι πολύ αρωματικό και νόστιμο είδος άγριου καρότου. Η ρίζα του είναι άσπρη και μακριά και φθάνει μέχρι 30 πόντους. Γι’ αυτό απαιτεί μία μεγαλύτερη προσπάθεια για να βγει από τη γη. Τρώγεται και η ρίζα και τα φύλλα. Θυμάται παλιά τη γιαγιά της να το προσθέτει στη συνταγή της σκορδαλιάς προσδίδοντας μια εξαιρετική πικάντικη γεύση.

H αρωματική καυκαλίθρα που μοιάζει με χνουδωτό μαϊντανό και την βρίσκουμε συχνά σε αφθονία. Προτείνεται για ωμή ή βραστή σαλάτα, πίτες και τσιγαριστή με αυγά. Η γνωστή μας παπαρούνα, λιγότερο αρωματική, ταιριαστή σε πίτες και τσιγαρίδια, πριν βγάλει το όμορφο κόκκινο άνθος της, καλωσορίζοντας την άνοιξη. Το χτενάκι με ανάλογα φύλλα που του δίνουν αυτο το όνομα, είναι αρωματικό και χρησιμοποιείται βραστό ή σε τσιγαρισμένο. Μυστικό κάθε συνταγής με χόρτα, όπως έλεγε και η γιαγιά της η Χαρίκλειας, είναι φυσικά το αλάτι. Αν λείψει το αλάτι τα χόρτα μας θα μαλακώσουν πιο αργά και πιο δύσκολα. Το ξίδι ή το λεμόνι, το λάδι, ή ακόμη και κάποια πιο σύγχρονη σως με μπαλσάμικο και καρύδι, ιδιαίτερα σε ωμές σαλάτες, μπορεί να απογειώσει τη γευστική μας εμπειρία.

Η Χαρίκλεια μαζί με την Εύη Ματιάτου, υπεύθυνη στον Βοτανικό Κήπο της Κεφαλονιάς, έχουν καταγράψει πάνω από 30 φυτά συνθέτοντας το βιβλίο «Άγρια Χόρτα της Κεφαλονιάς», που τώρα ενημερώνεται με νέες πληροφορίες για επανέκδοση. Στον Βοτανικό κήπο διοργανώθηκαν και τα πρώτα σχετικά σεμινάρια για το ευρύ κοινό.

Η επαφή με τη φύση συνεχίζει να δίνει μεγάλη χαρά στην Χαρίκλεια, όπως και αυτή η προσπάθεια της να μυηθούν ξανά όλοι σε όσα πολύτιμα μας προσφέρει. Προβληματίζεται που παρά τις ευκολίες της σημερινής ζωής, ο κόσμος υποφέρει από στρες, το οποίο η επαφή με τη φύση πάντα το ανακουφίζει. Και, ίσως, αναπολεί με κάποιον τρόπο τις παλιές, απαιτητικές εποχές που, όμως, οι άνθρωποι κάθε τόσο έστρωναν τραπέζι μαζί και μοιράζονταν νόστιμες γεύσεις, τραγούδια και χορούς.