Τα κύματα καύσωνα γίνονται όλο και πιο παρατεταμένα – Γιατί το κλιματιστικό δεν μας σώζει πια

Ο συνδυασμός καύσωνα και πολυήμερης διακοπής ρεύματος είναι ένα εφιαλτικό σενάριο, αλλά πρόκειται να γίνει πιο συχνό καθώς ο άνθρωπος συνεχίζει να θερμαίνει τον πλανήτη, τροφοδοτώντας καταστροφικά ακραία καιρικά φαινόμενα.

Και αποκαλύπτει μια δυσάρεστη αλήθεια σχετικά με την ευπάθεια της απόλυτης προστασίας της ανθρωπότητας από τη ζέστη: τον κλιματισμό.

Ο κλιματισμός δεν είναι τέλειος, τουναντίον. Καταναλώνει ενέργεια, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας εξακολουθεί να προέρχεται από ορυκτά καύσιμα που θερμαίνουν τον πλανήτη, πράγμα που σημαίνει ότι επιδεινώνει το ίδιο το πρόβλημα το οποίο «παλεύει» να μετριάσει.

Επιπλέον, είναι διαθέσιμο μόνο σε όσους έχουν την οικονομική δυνατότητα να το αγοράσουν, διευρύνοντας περαιτέρω την κοινωνική ανισότητα. Αλλά αποτελεί επίσης σανίδα σωτηρίας ενάντια στην ολοένα και πιο βάναυση ζέστη – το πιο θανατηφόρο είδος ακραίων καιρικών συνθηκών. Επιτρέπει στους ανθρώπους να ζουν σε μέρη όπου οι θερμοκρασίες φτάνουν κοντά στα όρια της επιβίωσης και όπου η ακραία ζέστη επιμένει ακόμη και τη νύχτα.

Η ζήτηση για κλιματισμό αυξάνεται εκρηκτικά και αναμένεται να τριπλασιαστεί παγκοσμίως έως το 2050, καθώς οι παγκόσμιες θερμοκρασίες ανεβαίνουν και τα εισοδήματα αυξάνονται.

Το πρόβλημα είναι ότι, χωρίς ηλεκτρική ενέργεια, η πρόσβαση στον κλιματισμό χάνεται. Και πολλά ηλεκτρικά δίκτυα φτάνουν σε οριακό σημείο λόγω των ολοένα και συχνότερων ακραίων καιρικών συνθηκών και της ραγδαίας αύξησης της ζήτησης για ψύξη.

Οι καιρικές συνθήκες ευθύνονται για το 80% των μεγάλων διακοπών ρεύματος στις ΗΠΑ μεταξύ 2000 και 2023, σύμφωνα με έκθεση του Climate Central, μιας μη κερδοσκοπικής ερευνητικής ομάδας. «Κάθε πτυχή του καιρού χτυπάει το ήδη ευάλωτο δίκτυο και το δοκιμάζει πραγματικά», δήλωσε η Τζεν Μπράντι, ανώτερη αναλύτρια δεδομένων στο Climate Central.

Στις ΗΠΑ, το γερασμένο δίκτυο σχεδιάστηκε «για τις καιρικές συνθήκες του παρελθόντος και όχι για τις καιρικές συνθήκες του μέλλοντος», δήλωσε ο Μάικλ Γουέμπερ, καθηγητής μηχανολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν.

Η κύρια απειλή είναι οι καταιγίδες, οι οποίες μπορούν να ρίξουν τα καλώδια μεταφοράς και τους στύλους. Αλλά και η ζέστη έχει αντίκτυπο. Αν κάνει πολύ ζέστη, το σύστημα λειτουργεί λιγότερο αποτελεσματικά.

Ο Γουέμπερ το συγκρίνει με το πώς μπορεί να αισθάνεται κάποιος που τρέχει σε μαραθώνιο με ζέστη – «απλά καταρρέουμε». Το δίκτυο μπορεί επίσης να λυγίσει κάτω από το βάρος της ζήτησης, καθώς όλοι ανάβουν ταυτόχρονα το κλιματιστικό τους για να αντιμετωπίσουν τις υψηλές θερμοκρασίες.

Ο αριθμός των μεγάλων διακοπών ρεύματος στις ΗΠΑ – που επηρεάζουν περισσότερους από 50.000 πελάτες και διαρκούν τουλάχιστον μία ώρα – διπλασιάστηκε μεταξύ του 2017 και του 2020, δήλωσε ο Μπράιαν Στόουν, καθηγητής με ειδίκευση στον αστικό περιβαλλοντικό σχεδιασμό και σχεδιασμό στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Τζόρτζια.

«Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης συμβαίνει κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, αυτό μας λέει ότι αυτά τα συστήματα δεν είναι ανθεκτικά», δήλωσε στο CNN.

Η αυξημένη ζήτηση για ψύξη κατά τη διάρκεια ενός κύματος καύσωνα τον Αύγουστο του 2020 στην Καλιφόρνια ώθησε τον κύριο διαχειριστή του δικτύου της πολιτείας να διακόψει την παροχή ρεύματος σε εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια σε κυλιόμενες διακοπές ρεύματος για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια.

Το 2021, κατά τη διάρκεια του καταιγιστικού κύματος καύσωνα που «έκαψε» τον βορειοδυτικό Ειρηνικό, ο εξοπλισμός ηλεκτροδότησης λύγισε από τη ζέστη, προκαλώντας κυλιόμενες διακοπές ρεύματος για δεκάδες χιλιάδες άτομα, καθώς οι θερμοκρασίες ανέβηκαν πάνω από τους 37 βαθμούς Κελσίου.

Αλλά δεν είναι μόνο στις ΗΠΑ το πρόβλημα. Τον Ιούνιο, όταν οι θερμοκρασίες στη νότια Ευρώπη ξεπέρασαν τους 40 βαθμούς Κελσίου, τμήματα της Αλβανίας, της Βοσνίας, της Κροατίας και του Μαυροβουνίου αντιμετώπισαν πολύωρες διακοπές ρεύματος, καθώς η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια αυξήθηκε κατακόρυφα.

Ακόμη και οι σύντομες διακοπές ρεύματος μπορεί να είναι επικίνδυνες. «Αν το δίκτυο διακοπεί ενώ υπάρχει καύσωνας, από δυσάρεστο γίνεται πολύ γρήγορα θανατηφόρο», δήλωσε ο Γουέμπερ.

Η ζέστη μπορεί να επηρεάσει ζωτικά όργανα και να προκαλέσει θερμική εξάντληση, θερμοπληξία, ακόμη και θάνατο. Αν το ρεύμα κοπεί όταν κάνει πολύ κρύο, οι άνθρωποι μπορούν να βάλουν πολλά ρούχα, να ανάψουν φωτιά ή να αγκαλιαστούν. «Αν κάνει πολύ ζέστη, υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να δροσιστείτε και αυτός είναι ο ηλεκτρισμός», προσθέτει ο Γουέμπερ.

Ο συνδυασμός καύσωνα και διακοπής ρεύματος είναι το πιο θανατηφόρο γεγονός που μπορούμε να φανταστούμε σε σχέση με το κλίμα, τονίζει από την πλευρά του ο Στόουν.

Ο ίδιος και μια ομάδα επιστημόνων διερεύνησαν τις πιθανές επιπτώσεις ενός κύματος καύσωνα που συμπίπτει με μια πολυήμερη διακοπή ρεύματος που προκαλείται από ακραία καιρικά φαινόμενα ή μια κυβερνοεπίθεση.

Εστιάζοντας στην Ατλάντα, το Ντιτρόιτ και το Φοίνιξ, εξέτασαν την επίδραση της έκθεσης στο εσωτερικό των σπιτιών των ανθρώπων, που αποτελεί σημαντικό παράγοντα των παθήσεων που σχετίζονται με τη ζέστη κατά τη διάρκεια μιας διακοπής ρεύματος.

Τα στοιχεία ήταν ιδιαίτερα έντονα για το Φοίνιξ. Κατά τη διάρκεια ενός τετραήμερου συμβάντος καύσωνα και διακοπής ρεύματος, ο μισός πληθυσμός της πόλης – σχεδόν 800.000 άνθρωποι – θα χρειαζόταν νοσοκομειακή περίθαλψη λόγω ζέστης, σύμφωνα με τα ευρήματα, ενώ περισσότεροι από 13.000 θα πέθαιναν.

Σε μια θλιβερή ειρωνεία, ο ευρέως διαδεδομένος κλιματισμός μπορεί στην πραγματικότητα να κάνει τους κατοίκους λιγότερο ανθεκτικούς, επειδή είναι τόσο συνηθισμένοι στην δροσιά στα σπίτια και τους χώρους εργασίας τους, σύμφωνα με τους ειδικούς.

Ενώ οι πιθανότητες μιας συνδυασμένης πολυήμερης διακοπής ρεύματος και ενός κύματος καύσωνα μπορεί να είναι χαμηλές, εξακολουθεί να γίνεται όλο και πιο πιθανό καθώς η κλιματική κρίση επιδεινώνεται.

Η δραστική μείωση της ρύπανσης που θερμαίνει τον πλανήτη είναι η καλύτερη μακροπρόθεσμη άμυνα κατά της ζέστης και των ακραίων καιρικών φαινομένων, αλλά ο κόσμος έχει ήδη καταδικαστεί για αρκετές δεκαετίες σε αύξηση της θερμοκρασίας.

Βραχυπρόθεσμα, υπάρχουν τρόποι να περιοριστούν τα τρωτά σημεία.Το να γίνει το δίκτυο πιο ισχυρό και ανθεκτικό είναι ένας από αυτούς. Αυτό περιλαμβάνει επισκευές και αναβαθμίσεις που λαμβάνουν υπόψη το κλίμα του μέλλοντος.

Η επέκταση και ο εκσυγχρονισμός του δικτύου, συμπεριλαμβανομένης της προσθήκης περισσότερων σταθμών παραγωγής ενέργειας και της διασφάλισης ενός ποικίλου φάσματος πηγών ενέργειας, θα συμβάλει επίσης στην ενίσχυσή του.

«Αλλά πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι αυτά τα δίκτυα θα αποτύχουν, και αποτυγχάνουν με μεγαλύτερη συχνότητα, και έτσι πρέπει να έχουμε εφεδρικά σχέδια», επιμένει ο Στόουν.

Αυτό σημαίνει αναθεώρηση των πόλεων, όπου το σκυρόδεμα, ο χάλυβας και η άσφαλτος έχουν αντικαταστήσει τα δέντρα. Ο σχεδιασμός των αστικών περιοχών ώστε να είναι πιο πράσινες και πιο δροσερές μπορεί πραγματικά να αυξήσει την ανθεκτικότητα του δικτύου χωρίς επενδύσεις στο ίδιο το δίκτυο΄.

Το Babcock Ranch στη Φλόριντα – η πρώτη ηλιακή πόλη της Αμερικής – κατάφερε να κρατήσει τα φώτα αναμμένα το 2022 όταν πέρασε ο τυφώνας Ian, σε αντίθεση με τις κοντινές πόλεις.

Το να γίνουν τα σπίτια πιο αποδοτικά θα βοηθήσει επίσης, δηλώνει ο Γουέμπερ. Τα σπίτια που προσαρμόζονται καλύτερα στις ακραίες καιρικές συνθήκες μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας όταν οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν στα ύψη.

Τελικά, «είμαστε ευάλωτοι επειδή έχουμε χτίσει τη ζωή μας γύρω από τον κλιματιζόμενο αέρα», καταλήγει ο Γουέμπερ, ζώντας σε μέρη όπου η ζωή θα ήταν αδύνατη χωρίς αυτόν. Η πίεση που ασκούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα στο δίκτυο δείχνει ότι «η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και πρέπει να την αντιμετωπίσουμε».