Το κράτος των υπηκόων

Εντυπωσιάστηκαν οι Ελληνες δημοσιογράφοι στις Βρυξέλλες διότι, παρά τη σοβαρότητα της υπόθεσης, οι βελγικές αρχές δεν επέτρεψαν τη φωτογράφιση ή βιντεοσκόπηση των κατηγορουμένων του Qatargate στο δικαστικό μέγαρο. «Δεν είδαμε την κ. Εύα Καϊλή με χειροπέδες», είπε κάποιος. Οι βελγικές αρχές έκαναν το καθήκον τους. Το κράτος έχει τη νομική υποχρέωση προστασίας των κατηγορουμένων και της προσωπικότητάς τους· το καθήκον των ΜΜΕ είναι δεοντολογικό. Οταν λέμε «δεν επέτρεψαν», δεν εννοούμε ότι λογόκριναν τα ΜΜΕ. Απλώς δεν άφησαν κανένα περιθώριο στις (εκ φύσεως) αδηφάγες κάμερες και στα πεινασμένα για ειδήσεις μικρόφωνα «να προσβάλουν την προσωπικότητα των κατηγορουμένων». Εβαλαν κι έβγαλαν τους κατηγορουμένους από την πίσω πόρτα, εκεί όπου δεν υπήρχαν δημοσιογράφοι.

Στην Ελλάδα, οι Αρχές ποτέ δεν έκαναν κάποια τέτοια προσπάθεια. Πηγαινοφέρνουν τους κατηγορουμένους από τις κεντρικές εισόδους της Ευελπίδων, εκεί όπου περιμένουν (κατόπιν ραντεβού;) οι δημοσιογράφοι. Πολλάκις στήνουν και μια ιδιότυπη πασαρέλα του αστυνομικού έργου, με μασκοφορεμένους και αρματωμένους άνδρες, σαν να βλέπουμε σκηνή από τον «Πόλεμο των άστρων».

Οσο για την προστασία των κατηγορουμένων, το κράτος κάνει υποχρεωτικό outsourcing: η υποχρέωση των Αρχών γίνεται ευθύνη των ΜΜΕ. Διά νόμου λογοκρίνεται η πραγματικότητα, αφού τα Μέσα υποχρεούνται να θολώσουν τα πρόσωπα των κατηγορουμένων. Αυτή είναι μία από τις εκφάνσεις του κράτους, που θεωρεί ότι έχει υπηκόους και όχι πολίτες. Το «κράτος των υπηκόων» μπορεί διά νόμου να μεταφέρει τις υποχρεώσεις του στους ώμους των πολιτών. Μια άλλη έκφανση του ίδιου φαινομένου είναι οι «υπήκοοι-κλητήρες των δημοσίων υπηρεσιών». Αντί το κράτος να μεταφέρει τα έγγραφά του, κάνει υποχρεωτικό outsourcing: οι πολίτες κουβαλούν τα έγγραφα από γραφείο, σε γραφείο, από υπηρεσία σε υπηρεσία και από πόλη σε πόλη.

Το άλλο που μάθαμε από το Βέλγιο είναι τα ονόματα των συλληφθέντων πριν καν απαγγελθούν οι κατηγορίες. Λογικό: μια δημόσια αρχή, που χρηματοδοτείται από τους φορολογουμένους, οφείλει να λογοδοτεί διαρκώς για το έργο της: «Πιάσαμε αυτόν και σχηματίζουμε δικογραφία για εκείνο το αδίκημα». Αυτό, εκτός των άλλων, είναι η ακριβής περιγραφή της πραγματικότητας.

Αντιθέτως, στην Ελλάδα οι Αρχές θα ανακοίνωναν ότι «συνελήφθησαν η ευρωβουλευτής Ε.Κ. (44 ετών), ο ιταλικής καταγωγής σύντροφός της Φ.Τ. (35 χρόνων) κ.λπ.». Ολοι θα γνωρίζαμε ποια είναι η «Ε.Κ.» και ποιος ο «Φ.Τ.», αλλά θα απαγορευόταν διά νόμου να το πούμε. Με άλλα λόγια, ευτυχώς το Βέλγιο μάς γλίτωσε από ένα νέο μιντιακό έπος της 44χρονης με τον 35χρονο.