Το μέλλον: Ο κατήφορος προς την Ελλάδα των 6,3 εκατομμυρίων

Εκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που παρουσιάστηκε τον Απρίλιο (εδώ), προβλέπει ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας θα μειωθεί από 10,4 εκατομμύρια το 2022 σε 7,8 εκατομμύρια το 2070.

Ενδιαμέσως, τo 2050 θα είμαστε 8,8 εκατ. και η Τουρκία που σήμερα βρίσκεται στα 85 εκατ. αναμένεται (σύμφωνα με τον ΟΗΕ) να βρεθεί στα 91 εκατομμύρια.

Η τελευταία έκθεση του ΟΗΕ, World Population Prospects 2024, απεικονίζει σε γράφημα τη βουτιά του πληθυσμού στη χώρα μας που έχει ήδη αρχίσει. Αν συνεχιστεί η ίδια τάση, ο πληθυσμός στην Ελλάδα θα πέσει το 2100 στα 6,3 εκατομμύρια:

 

«Ποιος ζει, ποιος πεθαίνει μέχρι το 2050», θα πείτε, και η αλήθεια είναι ότι το 2025 απέχει από το 2050, 25 ολόκληρα χρόνια. Οσο απείχε δηλαδή το 2025 από το 2000: έτσι μας φαίνεται κάπως πιο κοντά. Τότε, το 2000, σύμφωνα πάντα με τον OHE, η Ελλάδα αριθμούσε 10,8 εκατομμύρια κατοίκους (από 9,6 εκατ. το 1980) και η Τουρκία 65 εκατομμύρια (από 45 εκατ. το 1980).

Το Δημογραφικό έχει προφανώς αμέτρητες διαστάσεις πέρα από την ελληνοτουρκική, όπως π.χ. η γήρανση του εργατικού δυναμικού. Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν (που περιλαμβάνει στοιχεία της Eurostat και της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής), το 2030 τα 2,5 εκατομμύρια των συνταξιούχων στην Ελλάδα θα στηρίζονται για τις συντάξεις τους στις εισφορές των 4 εκατ. εργαζόμενων.

Αντίστοιχα, το 2040, 2,76 εκατ. συνταξιούχοι θα στηρίζονται σε 3,7 εκατ. εργαζόμενους, το 2050 οι 2,97 εκατ. συνταξιούχοι σε 3,38 εκατ. εργαζόμενους και το 2070 (κρατηθείτε):

♦ 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχοι θα πληρώνονται από 3,1 εκατομμύρια εργαζόμενους. Οδεύουμε δηλαδή ολοταχώς προς το παγόβουνο.

Στις 30 Σεπτεμβρίου, η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη, παρουσίασε στο υπουργικό Συμβούλιο το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό. Τα στοιχεία που το συνόδευαν θα έπρεπε να σημάνουν συναγερμό και να γίνουν ένα από βασικά θέματα της επικαιρότητας:

—Η απογραφή του 2021 έδειξε μείωση του πληθυσμού κατά 3,5% σε σύγκριση µε το 2011 και κατά 5% σε σχέση µε το 2001.

—Από το 2011, οι θάνατοι υπερτερούν αριθμητικά των γεννήσεων.

—Το 2022, οι γεννήσεις έπεσαν για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας κάτω από τις 80.000, έναντι 150.000 το 1980.

– Ο μισός πληθυσμός της Ελλάδας είναι σήμερα πάνω από 46 ετών, έναντι 39 το 2000.

Αντί όμως να μας απασχολήσει το ζήτημα, το βασικό θέμα της πολιτικής επικαιρότητας εκείνες τις μέρες ήταν αν θα παραστούν ο Κώστας Καραμανλής και ο Αντώνης Σαμαράς στη Ρηγίλλης για τα 50 χρόνια της ΝΔ (4/10).

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, «η αναμενόμενη περαιτέρω επιδείνωση στον δημογραφικό δείκτη εξάρτησης ηλικιωμένων του ελληνικού πληθυσμού εγείρει σημαντικές προκλήσεις για την επιδίωξη της βιωσιμότητας και επάρκειας των συντάξεων». Παράλληλα, «οι εξελίξεις δημιουργούν σοβαρές προκλήσεις για το εγχώριο σύστημα υγείας, το οποίο πάσχει από χρόνιες αδυναμίες».

«Λείπουν 200.000 χέρια»

Ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας δήλωσε την Πέμπτη (23/12):

—Η Ευρώπη χρειάζεται μετανάστες διότι μειώνεται το εργατικό δυναμικό λόγω γήρανσης. Δεν μπορούμε να το αρνηθούμε αυτό, γιατί αν το αρνηθούμε, τότε θα καταδικαστούμε σε παραγωγική στασιμότητα. Στην Ελλάδα λείπουν 200.000 χέρια.

Η φωτογραφία της συγκυρίας είναι ότι έχουμε εγκλωβιστεί σε μια συνταγή αυτοϋπονόμευσης. Πέρα από την αγροτική παραγωγή που αποτελεί καίριο θέμα, είναι κοινό μυστικό ότι μεγάλα πρότζεκτ στην Αττική υποφέρουν από έλλειψη εργατικού δυναμικού και κινδυνεύουν να βρεθούν εκτός χρονοδιαγραμμάτων.

Είναι η μετανάστευση η απάντηση στη μεγάλη εικόνα του δημογραφικού; Οχι. Είναι όμως μια επιλογή που κάνουν πολλές χώρες της Δύσης, την ώρα που στην Ελλάδα η εγχώρια Ακροδεξιά (αλλά και πολιτικοί του δημοκρατικού τόξου) στοχοποιούν με κάθε ευκαιρία ακόμη και τη νόμιμη μετανάστευση. Ξεχάσαμε ήδη ότι η τελευταία αναπτυξιακή ώθηση στηρίχθηκε εν πολλοίς στη μετανάστευση από την Αλβανία που αποτέλεσε ένα επιτυχημένο παράδειγμα ενσωμάτωσης —παρά τον ρατσισμό που υπέστησαν ακόμη και οι Ελληνες της Βορείου Ηπείρου.

Οπως έγραφε ο Θοδωρής Γεωργακόπουλος στην «Καθημερινή», με αφορμή τις έρευνες για το δημογραφικό που επιμελήθηκε ως διευθυντής της διαΝΕΟσις, «όταν οι μετανάστες εγκαθίστανται σε μια άλλη χώρα, σχεδόν αμέσως αρχίζουν να κάνουν όσα παιδιά κάνουν και οι γηγενείς. Αυτό το είδαμε κι εδώ, τη δεκαετία του ’90: τότε ήρθαν ένα εκατομμύριο νέοι και 20 χρόνια μετά ο πληθυσμός της χώρας μας άρχισε να μειώνεται».

«Αυτό στο οποίο συνεισφέρουν οι μετανάστες άμεσα, όμως, είναι στον αριθμό των οικονομικά ενεργών πολιτών. Γι’ αυτό οι ανεπτυγμένες χώρες (Αυστραλία, Καναδάς κλπ.) προσελκύουν μαζικά και ενεργητικά καταρτισμένους μετανάστες -κάτι που βέβαια προς το παρόν δεν αφορά τη δική μας χώρα, η οποία δεν είναι καθόλου ελκυστικός προορισμός» σημείωνε ο κ. Γεωργακόπουλος στα μέσα του 2021.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ΗΠΑ, η ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη, υποδέχεται πάνω από 1 εκατ. νόμιμους μετανάστες τον χρόνο (1,17 εκατ. το 2023 σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία). Η αντίφαση υπάρχει και στη ρητορική του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, που έγινε εκ νέου πρότυπο για τα κόμματα του εγχώριου ανορθολογισμού μετά την πρόσφατη νίκη του. Ενώ ο Τραμπ προαναγγέλλει μαζικές απελάσεις και κατηγορούσε τους μετανάστες ότι «τρώνε τα κατοικίδια των ανθρώπων», ταυτοχρόνως, ακόμη και από το μπαλκόνι της προεκλογικής του εκστρατείας, τασσόταν πάντοτε υπέρ της νόμιμης μετανάστευσης. Διότι, προφανώς, ως κατασκευαστής, ξέρει πως χτίστηκαν οι πύργοι του.

Ποια είναι σήμερα η αντίδραση του εγχώριου πολιτικού συστήματος και της κοινωνίας των πολιτών απέναντι στο παγόβουνο που πλησιάζει για την Ελλάδα; Συνοψίζεται με τη φράση «των οικιών ημών εμπιπραμένων ημείς άδομεν» (Θουκυδίδης). Με άλλα λόγια, ενώ τα σπίτια μας έχουν αρπάξει φωτιά εμείς τραγουδάμε. Και το τραγούδι που ακούγεται περισσότερο είναι αυτό της Ακροδεξιάς. Δηλαδή αυτό του καιροσκοπισμού και της ανευθυνότητας.