Ξαπλώστρες διπλώνουν, πετσέτες απλώνουν

Διαβάζω µε μεγάλο ενδιαφέρον την αρθρογραφία και τη συζήτηση που διεξάγεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γύρω από το θέμα των παραλιών. Σε αυτά τα μαζικά τοπικά κινήματα για την απελευθέρωση των ακτών, ο καθένας προβάλλει τις απόψεις ή τις ελπίδες του.

Διάβασα ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις, που αναδεικνύουν διαφορετικές πτυχές αυτού που συμβαίνει. Οπως του Κώστα Γιαννακίδη ( «Οσα σκεπάζει η πετσέτα»), που εκφράζει τον προβληματισμό του όχι για τα τοπικά κινήματα κατά της υπερεκμετάλλευσης των παραλιών, αλλά γιατί οι ίδιες κοινωνίες δεν αντιδρούν, λ.χ., στην τουριστικοποίηση, στην αυθαιρεσία, στην αισχροκέρδεια. Ο Νίκος Βατόπουλος στην «Κ» («Ελληνικό τοπίο», 5.8.2023) γράφει για το πώς όλο αυτό που συμβαίνει μας υπενθυμίζει εμμέσως την υπεραξία του ελληνικού τοπίου και όχι μόνο το δικαίωμα πρόσβασης στις παραλίες. Η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ιρις Λυκουριώτη («Θα πουλάμε και ξαπλώστρα σε αρχαιολογικό χώρο;», Parallaximag.gr) εκτιμά πως «η μάχη για τις ξαπλώστρες έχει πολλά παρακλάδια και ναι, είναι μάχη για τα κοινά», καθώς ο δημόσιος, κοινόχρηστος χώρος έχει μπει στη χώρα μας στο στόχαστρο μεγάλων κτηματομεσιτικών πολυεθνικών.

Advertisement

Υπάρχουν, βέβαια, και άλλες προσεγγίσεις, πολύ διαφορετικές. Για παράδειγμα, ο αρθρογράφος της «Κ» Σάκης Μουμτζής εκφράζει την επιφύλαξή του («Και οι ξαπλώστρες είναι απαραίτητες», 4.8.2023), εκτιμώντας ότι «συνήθως τα κινήματα χειραγωγούνται από ακραίους ή εργαλειοποιούνται από αντισυστημικές συλλογικότητες». Ισως εν προκειμένω επειδή δεν βρέθηκε –όπως τόσοι άλλοι–στη θέση των ανθρώπων αυτών στα νησιά που τους έδιωξαν – τους ίδιους, τους γονείς ή τα παιδιά τους (ευγενικά ή με ευθείες απειλές) οι παρανομούντες από τις ακτές τους. Ισως και επειδή, όταν όλοι εγκωμιάζουν την υγιή αντίδραση μιας κοινωνίας, είναι «πειρασμός» να εκφραστεί η ακριβώς αντίθετη άποψη ώστε να προκληθεί το ενδιαφέρον και η αντιπαράθεση.

Η δική μου εμπειρία, από την πλευρά του συντάκτη για περιβαλλοντικά και πολεοδομικά θέματα επί σχεδόν 20 χρόνια, είναι ότι κανένα άλλο θέμα δεν αγγίζει τόσο την ελληνική κοινωνία όσο η προστασία και η κοινοχρησία των αιγιαλών και των παραλιών. Ακόμη και σε πολύ δύσκολες εποχές (όπως στην «καρδιά» της οικονομικής κρίσης) διαδοχικές κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να αποσύρουν τερατώδη νομοθετήματα για τον αιγιαλό, ακριβώς λόγω της τεράστιας αντίδρασης που υπήρξε σε ελάχιστο χρόνο. Το ερώτημα είναι αν οι κυβερνώντες έχουν πάρει το μήνυμα ότι οι αιγιαλοί και οι παραλίες δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται ως οικονομικοί πόροι. Ανήκουν πρωτίστως στην κοινωνία, που είναι έτοιμη να τους διεκδικήσει.