Οδηγός: Οι σταθμοί των διπλών εκλογών έως τα μέσα Ιουλίου

Oι εκλογές της 21ης Μαΐου, τις οποίες ανακοίνωσε στο υπουργικό συμβούλιο της Τρίτης ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ενεργοποιούν μια αλυσίδα θεσμικών διαδικασιών που ενδέχεται να συνεχιστούν ακόμη και έως τα μέσα Ιουλίου.  Ακολουθεί μια σύνοψη όσων έχουμε μπροστά μας:

♦ Αφού ενημέρωσε –σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές– την Πρόεδρο της Δημοκρατίας (ΠτΔ) Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε σε ζωντανή μετάδοση στο υπουργικό συμβούλιο της 28ης Μαρτίου ότι οι εκλογές θα γίνουν την Κυριακή 21 Μαΐου.

♦ Η Βουλή θα συνεχίσει να νομοθετεί έως και τη Μεγάλη Τρίτη 11 Απριλίου. Τη Μ. Τετάρτη θα κλείσει για το Πάσχα.

♦  Τις επόμενες ημέρες μετά το Πάσχα (16 Απριλίου), ο Πρωθυπουργός θα επισκεφθεί την κυρία Σακελλαροπούλου στο Προεδρικό Μέγαρο και θα ζητήσει τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη εκλογών για «εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας», με βάση το άρθρο 41 του Συντάγματος, αφού τυπικά, και μολονότι ο κ. Μητσοτάκης επεσήμανε τη θεσμική εξάντληση της τετραετίας, οι εκλογές θεωρούνται πρόωρες.

♦ Ακολουθεί, πιθανότατα έως τις 24 Απριλίου, η θυροκόλληση του Προεδρικού Διατάγματος διάλυσης της Βουλής, με την οποία ξεκινά επισήμως η προεκλογική περίοδος για τις κάλπες της 21ης Μαΐου. Σύμφωνα με το αρθρο 41, παρ. 3 του Συντάγματος, το Διάταγμα «πρέπει να περιλαμβάνει συγχρόνως την προκήρυξη εκλογών μέσα σε τριάντα ημέρες και τη σύγκληση της νέας Βουλής μέσα σε άλλες τριάντα ημέρες από τις εκλογές».

♦ Εως τις 2 Μαΐου θα πρέπει να υποβληθούν στην ηλεκτρονική πύλη καταχώρισης υποψηφίων οι υποψήφιοι βουλευτές. Παράλληλα, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η κατάθεση στον Αρειο Πάγο του ονόματος και του σήματος κάθε κόμματος ή σχηματισμού. Ακολούθως, ο Αρειος Πάγος θα ανακηρύξει τους συνδυασμούς που θα συμμετάσχουν στις εκλογές. Η διαδικασία έχει αυτή τη φορά ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διότι θα κριθεί αν το κόμμα Κασιδιάρη θα συμμετάσχει στις εκλογές.

♦ Ο Πρωθυπουργός θα εξακολουθήσει να ηγείται της κυβέρνησης έως τις εκλογές, όπως και οι υπουργοί που θα παραμένουν στις θέσεις τους με εξαίρεση τον υπουργό Εσωτερικών. Τη θέση του θα λάβει υπηρεσιακός. Τον αντικαταστάτη του Μάκη Βορίδη θα ορίσει ο κ. Μητσοτάκης και αναμένεται να είναι πρόσωπο κοινής αποδοχής, καθόσον το υπουργείο Εσωτερικών διεξάγει τις εκλογές. Επίσης, αναμένεται να αλλάξει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, εφόσον ο Γιάννης Οικονόμου έχει αποφασίσει να κατέλθει ως υποψήφιος.

♦ Αν μετά τις εκλογές της 21ης Μαΐου, που θα γίνουν με το σύστημα της απλής αναλογικής, δεν υπάρξει αυτοδυναμία (όπως και αναμένεται), περνάμε στη διαδικασία των διερευνητικών εντολών. Την επομένη των εκλογών ή το αργότερο την Τρίτη 23 Μαΐου ο Πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τασούλας θα ανακοινώσει στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας τα επίσημα αποτελέσματα σχετικά με τη δύναμη των κομμάτων στη νέα Βουλή. Η κυρία Σακελλαροπούλου θα δώσει στη συνέχεια τη διερευνητική εντολή στον αρχηγό του πρώτου κόμματος. Εφόσον, όπως προβλέπουν οι δημοσκοπήσεις, ο πρώτος που θα λάβει την εντολή είναι ο κ. Μητσοτάκης, το πιθανότερο είναι ότι θα την επιστρέψει αμέσως. Στη συνέχεια, σύμφωνα με το άρθρο 37, παρ. 3 του Συντάγματος, ακολουθούν τα εξής:

1. «Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Kάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες».
2. Aν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Kυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Kυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Bουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Eπικρατείας ή του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Kυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Bουλή».

♦ Εως την 30ή Μαΐου το αργότερο, η διαδικασία αυτή αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί. Η τελευταία πράξη θα είναι ένα συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών υπό την κυρία Σακελλαροπούλου στο Προεδρικό Μέγαρο, όπου η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα τους καλέσει να κάνουν μια ύστατη προσπάθεια.

♦ Πριν διαλυθεί εκ νέου, η Βουλή θα συνέλθει για μία μόνο ημέρα με τη νέα της σύνθεση –εφόσον θα έχει ολοκληρωθεί πια η καταμέτρηση των σταυρών–, για την εκλογή του νέου προέδρου και των αντιπροέδρων.

♦ Ο κ. Μητσοτάκης, ως απερχόμενος Πρωθυπουργός, θα παραδώσει στον υπηρεσιακό Πρωθυπουργό, που κατά τις πληροφορίες θα είναι ο πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Ιωάννης Σαρμάς. Θα ορκιστεί στη συνέχεια υπηρεσιακή κυβέρνηση που θα οδηγήσει τη χώρα σε νέες εκλογές, το πιθανότερο στις 2 Ιουλίου.

♦ Επειδή οι Πανελλαδικές εξετάσεις αρχίζουν στις 2 Ιουνίου, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου ανέφερε από τώρα ότι «είναι λογικό να διεξαχθούν με το ίδιο πρόσωπο στο υπουργείο Παιδείας», προτείνοντας έτσι την παραμονή της Νίκης Κεραμέως ως υπηρεσιακής υπουργού Παιδείας λόγω των Πανελλαδικών. Ωστόσο, αυτό μένει να αποφασιστεί, εφόσον συμφωνήσουν και τα υπόλοιπα κόμματα. Αλλωστε, τεχνικά, τους υπηρεσιακούς υπουργούς προτείνει η Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

♦ Στις εκλογές του Ιουλίου οι βουλευτές θα εκλεγούν με λίστα, την οποία θα καταρτίσουν οι αρχηγοί των κομμάτων. Εφόσον οι δύο αναμετρήσεις είναι κοντά η μία στην άλλη, το πιθανότερο είναι η λίστα να ακολουθεί τη σειρά που έλαβαν οι βουλευτές στις εκλογές της 21ης Μαΐου. Βεβαίως, επειδή οι δεύτερες εκλογές θα γίνουν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής, που προβλέπει μπόνους εδρών για το πρώτο κόμμα, θα προκύψουν ανακατατάξεις. Το πρώτο κόμμα θα εκλέξει περισσότερους βουλευτές, ενώ ορισμένοι βουλευτές που εξελέγησαν την 21η Μαΐου δεν θα επανεκλεγούν.

♦ Αν στις εκλογές του Ιουλίου έχουμε αυτοδυναμία του πρώτου κόμματος, Πρωθυπουργός θα ορκιστεί ο αρχηγός του. Αν δεν υπάρξει αυτοδυναμία, θα ακολουθήσει η ίδια διαδικασία των διερευνητικών εντολών που περιγράφηκε παραπάνω. Το απώτατο όριο ολοκλήρωσης της διαδικασίας των διερευνητικών είναι η Πέμπτη 13 Ιουλίου, όταν και θα πρέπει να συγκροτηθεί η νέα Βουλή, να ορκιστούν οι βουλευτές και να εκλεγεί το προεδρείο. Αν και πάλι δεν έχουμε σχηματισμό κυβέρνησης, η Βουλή θα διαλυθεί εκ νέου και θα πάμε σε τρίτες εκλογές.