Παιδιά χωρίς smartphones: Ενα κίνημα γονέων που λαμβάνει παγκόσμιες διαστάσεις

Τα στοιχεία που συνδέουν τη χρήση smartphone με βλάβες στην ψυχική υγεία των παιδιών αυξάνονται και ένας οργανισμός στο Ηνωμένο Βασίλειο υποστηρίζει τους γονείς που αποφεύγουν να δώσουν στα τέκνα τους κινητά τηλέφωνα.

Το Smartphone Free Childhood (SFC) που ιδρύθηκε από την Ντέζι Γκρίνγουελ και την Κλερ Φέρνινχο τον Φεβρουάριο, δημιούργησε διάφορες ομαδικές συνομιλίες για γονείς τοπικά σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο και είδε τα μέλη του να αυξάνονται σε πάνω από 60.000 μέσα σε λίγες εβδομάδες, σύμφωνα με τον ιστότοπό του.

Το κίνημα δημιουργήθηκε εξαιτίας των ανησυχιών για την πνευματική και ψυχική ανάπτυξη των παιδιών με smartphone. Μέχρι την ηλικία των 12 ετών, το 97% των παιδιών στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν κινητό τηλέφωνο, σύμφωνα με την Ofcom.

Εν τω μεταξύ, στις ΗΠΑ, το 42% των παιδιών είχαν smartphone μέχρι την ηλικία των 10 ετών, εκτοξεύοντας το ποσοστό στο 91% στις ηλικίες μέχρι 14 ετών, σύμφωνα με μια έκθεση του 2021.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Focus Bari η σχέση με την τεχνολογία προβλέπεται αυξανόμενη, καθώς το μέλλον έρχεται από τα παιδιά : 9 στα 10 παιδιά (90%) ηλικίας 5-12 ετών είναι χρήστες του διαδικτύου ενώ στα παιδιά 10+ ετών είναι καθολική η χρήση (97%). Ο μέσος χρόνος που αφιερώνουν τα παιδιά στο διαδίκτυο είναι 100 λεπτά/ημέρα, ήτοι 1,5 ώρα και το smartphone έχει την πρωτιά της επιλογής συσκευής σύνδεσης στο internet
από όλες τις ηλικίες του παιδικού κοινού.

Οι γονείς δίνουν στα παιδιά τους smartphone σε έναν όλο και πιο διαδικτυακό κόσμο για διάφορους λόγους, όπως ψυχαγωγικούς σκοπούς, για να παρακολουθούν την τοποθεσία τους και να παραμένουν σε επαφή μαζί τους όταν φεύγουν από το σπίτι. Ωστόσο, μελέτες και ειδικοί υπογραμμίζουν ότι αυτό ανοίγει την πόρτα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε πιθανές βλάβες στην ψυχική υγεία.

Το SFC στοχεύει να ενώσει τους γονείς που δεν δίνουν στα παιδιά τους smartphone. Η αποδοχή του, μάλιστα, είναι τέτοια σε σημείο που επεκτείνεται διεθνώς, με αντίστοιχες ομάδες να έχουν δημιουργηθεί στις ΗΠΑ, την Αυστραλία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Βραζιλία, τον Καναδά, τη Νότια Αφρική και διάφορες άλλες χώρες.

Λίγες μέρες μετά την έναρξη της εκστρατείας του SFC, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου εξέδωσε νέες οδηγίες που απαγόρευαν τη χρήση smartphone στα σχολεία και κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων.

Ορισμένα μέρη στις ΗΠΑ – όπως το Λος Άντζελες και οι πολιτείες της Φλόριντα και της Ιντιάνα – έχουν εκδώσει ανάλογες απαγορεύσεις στα κινητά τηλέφωνα στα σχολεία. Στην Ελλάδα (υποτίθεται ότι) απαγορεύεται η χρήση των κινητών τηλεφώνων στον χώρο του σχολείου.

Ανεξάρτητοι οργανισμοί ιδρύονται παγκοσμίως, όπως το Wait Until 8th με έδρα το Οστιν του Τέξας, το Unplugged στον Καναδά, το No Es Momento στο Μεξικό και το Heads Up Alliance στην Αυστραλία.

Ακαδημαϊκοί και επιστήμονες παραμένουν πεπεισμένοι ότι τα smartphone και η κακή ψυχική υγεία συνδέονται. Ο καθηγητής ψυχολογίας, Κρίστοφερ Φέργκιουσον, είπε στο NBC News ότι η κοινωνία τείνει να αντιδρά αρνητικά στις πιθανές βλάβες που προκαλούν οι νέες τεχνολογίες, από τα «αθώα» βιντεοπαιχνίδια μέχρι τη «βοηθητική» τεχνητή νοημοσύνη.

Οι νέοι καταγράφουν χειρότερα αποτελέσματα ως προς την ψυχική τους υγεία όσο νωρίτερα αποκτούν smartphone, σύμφωνα με μελέτη της Sapien Labs που δημοσιεύθηκε πέρυσι.

Η μελέτη χρησιμοποίησε δεδομένα από 27.969 άτομα ηλικίας 18-24 ετών, τα οποία ελήφθησαν μεταξύ Ιανουαρίου και Απριλίου 2023 σε 41 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης, της Λατινικής Αμερικής, της Ωκεανίας, της Νότιας Ασίας και της Αφρικής.

Περίπου το 74% των ερωτηθέντων γυναικών που απέκτησαν το πρώτο τους smartphone από την ηλικία των 6 ετών ανέφεραν ότι αισθάνονταν στενοχώρια ή αγωνία, σύμφωνα με τη μελέτη. Ωστόσο, αυτό το ποσοστό μειώθηκε στο 61% για όσες απέκτησαν το πρώτο τους smartphone στην ηλικία των 10 ετών και στο 52% για εκείνες που ήταν 15 ετών.

Για τους άνδρες ερωτηθέντες, το ποσοστό που αισθάνονται στενοχώρια ή αγωνία μειώθηκε από 42% για εκείνους που πήραν το πρώτο τους smartphone στην ηλικία των έξι ετών, σε 36% για εκείνους που απέκτησαν κινητό για πρώτη φορά στην ηλικία των 18 ετών.

Οι νέοι που πήραν smartphone σε μεγαλύτερη ηλικία ανέφεραν καλύτερη ψυχική ευεξία συμπεριλαμβανομένων λιγότερων προβλημάτων με αυτοκτονικές σκέψεις και συναισθήματα επιθετικότητας και μειωμένα προβλήματα με την απόσπαση από την πραγματικότητα.

Αυτά τα ευρήματα κινητοποιούν τους γονείς να αναλάβουν δράση, λέει ο Ζακ Ράους, ερευνητής στο Stern School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. «Η έρευνα συνεχίζεται και οι ενδείξεις βλάβης γίνονται όλο και πιο ισχυρές χρόνο με το χρόνο», προσθέτει.

Ο Ράους λέει ότι ο συνδυασμός των smartphone με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος για τους νέους.

Η UK Millennium Cohort Study, η οποία παρακολουθεί τις ζωές περίπου 19.000 νέων που γεννήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο μεταξύ 2000 και 2002, βρήκε υψηλή συσχέτιση μεταξύ της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των συμπτωμάτων κατάθλιψης, όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η διαδικτυακή παρενόχληση και η κακή εικόνα σώματος.

Τα τελευταία χρόνια η Meta, μητρική εταιρεία των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης Instagram και Facebook, έχει δεχθεί κριτική από φορείς και γονείς για την έκθεση παιδιών και εφήβων σε επιβλαβές περιεχόμενο.

Με τη σειρά του, ο διευθύνων σύμβουλος της Meta, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, ζήτησε από τις αρμόδιες αρχές να εκδώσουν περισσότερες οδηγίες και κανονισμούς για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του επιβλαβούς διαδικτυακού περιεχομένου. Υπό αυξανόμενες πιέσεις, ο τεχνολογικός κολοσσός ανακοίνωσε τον Ιανουάριο του 2024 ότι θα περιορίσει τον τύπο περιεχομένου που μπορούν να δουν οι έφηβοι χρήστες του Instagram και του Facebook, συμπεριλαμβανομένου του αυτοτραυματισμού, των διατροφικών διαταραχών και του γυμνού.