Το όνειρο για ένα νέο Ελληνισμό…

Αφορμή για να αναρτηθούν αυτά τα κείμενα είναι η είδηση ότι προχθές, 6 Δεκεμβρίου, εορτή του Αγίου Νικολάου «γέμισαν» τα κοινωνικά δίκτυα του διαδικτύου με ευχές στο …Νίκο Καζαντζάκη! Που θα γιόρταζε βεβαίως αν δεν είχε πεθάνει το 1957! Ούτε η εκ των υστέρων δικαιολογία μερικών ότι «ήταν πλάκα» στέκει βέβαια. Γίνονται πλάκες σε τέτοια θέματα; Αυτό όμως μας έδωσε την ιδέα να αναδημοσιεύσουμε ένα εξαιρετικό κείμενο από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (στήλη «Ο ΦΙΛΙΣΤΩΡ» του Μ.  Κατσίγερα) και να επεκταθούμε λίγο σε έναν άλλο μεγάλο του Ελληνισμού, τον Κωστή Παλαμά, ελπίζοντας να μην αρχίσουν τις ευχές του ….Αγ. Κωνσταντίνου. Στο τέλος παραθέτουμε και ένα κείμενο-σχόλιο για όσους «ευχήθηκαν» ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ στον Νίκο Καζαντζάκη.

Γράφει στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της 1 ΧΙΙ 1937 ο Καζαντζάκης για τον Πλήθωνα, από μία περιήγησή του στο Μυστρά:

«…Όρθιος πολλήν ώρα μπροστά από το γκρεμισμένο μοναστήρι του Βροντοχείου, όπου τόσο συχνά θα το διάβηκε ο μεγαλομάρτυρας που ονειροπόλησε τον νέον Ελληνισμό, προσπαθούσα, αναπολώντας τον αγώνα του, να εξευμενίσω τον ίσκιο του. Η φαντασία μου τον έπλαθε υψηλό, με πλατύ μέτωπο, με μακριά άσπρα γένια, με μεγάλα θλιμμένα μάτια. Αγάπησε, πεθύμισε πολύ νωρίτερα από τους άλλους. Κι οι άλλοι δεν του το συγχώρεσαν. Κυκλοφορεί ακόμα ο ήσκιος του εδώ στα χαλάσματα του Μυστρά απαρηγόρητος. Τ’ όνειρό του για ένα νέο Ελληνισμό ακόμα δε σωματώθηκε ακέραιο. Παραδέρνουμε ακόμα ανάμεσα Ανατολής και Δύσης. Οι ανατολίτισσες θολές λαχτάρες δεν έγιναν ακόμα μέσα μας φως, και σκύβουμε ακόμα, πνευματικοί δουλοπάροικοι στη Δύση. Πότε θα οργανωθή το όνειρο του μεγάλου μας γενάρχη; Να βγει ένας νεοελληνικός πολιτισμός, απ’  όλες μέσα μας τις αντιφατικές, δισυπόστατες, πλούσιες κληρονομιές…»

^{(Στην εικόνα ο Γεώργιος Πλήθων Γεμιστός. Λεπτομέρεια από πίνακα του Μπενότσο Γκοτσόλι, Φλωρεντία)}

Ο Κωστής Παλαμάς είδε το νέο Ελληνισμό αλλιώς:

Γύριζε

Γύριζε, μη σταθείς ποτέ, ρίξε μας πέτρα μαύρη

ο ψεύτης είδωλο είναι εδώ, το προσκυνά η πλεμπάγια

η Αλήθεια τόπο να σταθή για μια στιγμή δε θα βρη.

Αλάργα. Νέκρα της ψυχής της χώρας τα μουράγια.

 

Η Πολιτεία λωλάθηκε, κι απόπαιδα τα κάνει

το Νου, το Λόγο, την Καρδιά, τον Ψάλτη, τον Προφήτη

κάθε σπαθί κάθε φτερό, κάθε χωριό στεφάνι

στη λάσπη. Σταύλος ο ναός, μπουντρούμι και το σπίτι.

Από θαμπούς δερβίσηδες και στέρφους μανταρίνους,

κι από τους χαλκοπράσινους η Πολιτεία πατιέται.

Χαρά στους χασομέρηδες! Χαρά στους Αρλεκίνους!

Σκλάβος ξανάσκυψε ο ρωμιός και δασκαλοκρατιέται.

 

Δεν έχεις Όλυμπε, Θεούς, μηδέ λεβέντες η Όσσα

ραγιάδες έχεις, μάνα γη, σκυφτούς για το χαράτσι

κούφιοι και οκνοί καταφρονούν τη θεία τραχιά σου γλώσσα

των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι.

Και δημοκόποι Κλέωνες και λογοκόποι Ζωίλοι

και Μαμμωνάδες βάρβαροι και χαύνοι λεβαντίνοι

λύκοι, κοπάδια, οι πιστικοί και ψωριασμένοι οι σκύλοι

και οι χαροκόποι αδιάντροποι, και πόρνη η Ρωμιοσύνη!

Κωστής Παλαμάς

Τέλος, ένα κείμενο για όσους ευχήθηκαν στη …γιορτή του στο Νίκο Καζαντζάκη για να επανέλθουμε με θλίψη στον καθ’ ημάς σημερινό Ελληνικό πολιτισμό, όπως τον ζούμε!

 

Η χώρα που εύχεται «Χρόνια πολλά, Νίκο» στον Καζαντζάκη

Εγινε και αυτό, ανήμερα Αγίου Νικολάου, στο ελληνικό Facebook. Και δεν φταίει η βιασύνη ή η αφηρημάδα, αλλά η άγνοια και η όλο και μεγαλύτερη αδιαφορία με την οποία την αντιμετωπίζουμε: όχι μόνο δεν προσπαθούμε να την εξαλείψουμε, αλλά και δεν ντρεπόμαστε να την εκθέτουμε

Του Κοσμά Βίδου

Τις τελευταίες ώρες αναδημοσιεύτηκε πολλάκις στο Διαδίκτυο η ανάρτηση σε προφίλ του Facebook αφιερωμένου στον Νίκο Καζαντζάκη, σύμφωνα με την οποία: «Καλοί μας φίλοι όλοι θα γνωρίζετε πια ότι ο αγαπημένος μας Νίκος Καζαντζάκης δεν ζει πια και ο ρόλος της σελίδας μας είναι απλώς να τιμήσει το έργο του. Πάντως ευχαριστούμε για τα χρόνια πολλά που στέλνετε ,το λαμβάνουμε σαν να εύχεστε στην σελίδα μας χρόνια πολλά…». Oσο απίστευτο και αν ακούγεται, υπήρξαν άνθρωποι που μπήκαν στο λογαριασμό για να ευχηθούν, τη μέρα που γιόρταζε ο Αγιος Νικόλαος, στον Καζαντζάκη. O οποίος… παραμένει πεθαμένος από το 1957.

«Πλάκα κάνουμε, ε;», ρωτάνε διάφοροι τους δημιουργούς του προφίλ: «Κι όμως, υπήρξαν πολλά κρούσματα», απαντούν εκείνοι. Και αρχίζει, δικαίως, η καζούρα: «Προσέχετε λίγο τι γράφετε δημόσια, θα είναι καφρίλα να το μάθουν οι δικοί του από εδώ πρώτα» γράφει ο ένας, «Τη Γαλάτεια ποιος τη σκέφτεται, βρε αλήτες;», αναρωτιέται ο άλλος (αναφερόμενος στην ποιήτρια και συγγραφέα, πρώτη σύζυγό του Καζαντζάκη, πεθαμένη και αυτή από το 1962), «Πήρα κι εγώ να ευχηθώ και με έβγαζε τηλεφωνητή, λογικό, μετά την προβολή της ταινίας θα τρέχει ο άνθρωπος, πολυάσχολος», σχολιάζει ο τρίτος, βάζοντας και την πρόσφατη ταινία του Γιάννη Σμαραγδή στο παιχνίδι.

Θυμήθηκα «Το λιβάδι με τους μαργαρίτες» και «Το περιβόλι με τους μαργαρίτες», τα δύο βιβλία στα οποία ο λαογράφος Θανάσης Φωτιάδης είχε συγκεντρώσει δεκάδες γλωσσικούς βαρβαρισμούς και κοτσάνες που είχε αλιεύσει από τον Τύπο, ανατρέχοντας σε σχολικά τετράδια, σε γραπτά εξετάσεων, σε σχολικά βιβλία, αλλά και από τον προφορικό λόγο. Επρόκειτο για τον «καθρέφτη» μιας κοινωνίας ημιμαθούς ή και αμόρφωτης που στην προσπάθειά της να κρύψει την άγνοιά της, ή αρνούμενη να την παραδεχτεί και να προσπαθήσει να τη διορθώσει, έκανε τραγικά στην πραγματικότητα, απολαυστικά όταν τα διάβαζες για να ψυχαγωγηθείς, λάθη: «Η ιθαγένεια είναι ο βιασμός του προσώπου προς το κράτος», «Τα λουτρά της Ικαρίας είναι πολύ ραδιούργα», «Παρευρέθησαν πολλοί επίσημοι εις τα εγκαίνια της περιτομής», «Και τώρα περνούν εκείνοι που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα»…

Το να εύχεσαι χρόνια πολλά στον Καζαντζάκη ακόμα και αν δεν σε κατατάσσει στην ακραία κατηγορία εκείνων που δεν ξεχωρίζουν την προτομή από την περιτομή, σε κατατάσσει στην κατηγορία των αστοιχείωτων. Εκτός αν πολλοί έπεσαν θύματα της ταχύτητας με την οποία κάνουμε σήμερα τα πάντα, ακόμα και τις αναρτήσεις μας στο Facebook: Να είχαν, άραγε, «κατεβάσει» όλους τους Νίκους που κυκλοφορούν στην πιάτσα και χωρίς να βλέπουν ποιος ήταν ποιος, εύχονταν αδιακρίτως (με τη μέθοδο copy paste) «χρόνια πολλά!»;

Ας μην ψάχνουμε άλλοθι, δεν φταίει η βιασύνη ή η αφηρημάδα, αλλά η άγνοια. Για την ακρίβεια, η όλο και μεγαλύτερη αδιαφορία με την οποία αντιμετωπίζουμε την άγνοιά μας: όχι μόνο δεν προσπαθούμε να την εξαλείψουμε, αλλά και δεν ντρεπόμαστε να την εκθέτουμε, ειδικά μέσα από το Internet. Την προβάλλουμε σχεδόν υπερήφανοι που την κατακτήσαμε. Χωρίς να αντιλαμβανόμαστε (παιδιά ενός εκπαιδευτικού συστήματος που δεν σε μαθαίνει να αγαπάς και να απολαμβάνεις τη διαδικασία της γνώσης και μιας κοινωνίας που περισσότερο θαυμάζει και επιβραβεύει τον καπάτσο και τον μάγκα παρά τον άνθρωπο του πνεύματος ή τον διαβασμένο) πόσο ντροπιαστική είναι.

Τα παραδείγματα πολλά, ξεκινώντας από τα ανορθόγραφα «τιτιβίσματα» των πολιτικών μας (Αλέξης Τσίπρας: «Ανύποτη τραγωδία», Πάνος Καμμένος: «Διετάχθει ΕΔΕ», «your country need you», «we wait you back» κλπ.) και φτάνοντας ως τις κοτσάνες της εθνικής μας παρουσιάστριας Ελένης Μενεγάκη και τα (δεν μπορεί, επίτηδες το κάνει) διαδικτυακά χτυπήματα του Λάκη Γαβαλά που στέλνοντας «Συνχαριτηρια…», θέλοντας να χρωματίσει «αυτό το γκρίζω» και κάνοντας «ανακαινηση», κάνει και εμάς να ξεχνάμε και τα λίγα που ξέρουμε. Με αυτά και με τούτα, ο Καζαντζάκης ζει. Να τον χαιρόμαστε!»

Αναδημοσίευση από το Protagon

Τα τρία κείμενα τα «πάντρεψε» για σας ο Ε.Π.Καλλίγερος